USTAWY
O związkach zawodowych
O rozwiązywaniu sporów
zbiorowych
Społecznej Inspekcji
Pracy
O emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Tekst
ustawy ustalony ostatecznie po rozpatrzeniu poprawek Senatu)
USTAWA z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
SPIS TREŚCI :
Zakres
podmiotowy i przedmiotowy ustawy
Okresy uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczeń i ich
wysokości
Niezdolność do pracy
Podstawa wymiaru emerytur i rent
Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948
r.
Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych przed dniem 1 stycznia
1949 r.
Przepisy szczególne dotyczące emerytury dla niektórych
ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed
dniem 1 stycznia 1969 r.
Ustalanie wysokości emerytur, o których mowa w art. 27-50
Renta z tytułu niezdolności do pracy
Renta rodzinna
Dodatki do emerytur i rent
Zasiłek pogrzebowy
Świadczenia przyznawane w szczególnym trybie
Dolna i górna granica wysokości świadczeń
Waloryzacja świadczeń
Zbieg prawa do świadczeń
Powstanie i ustanie prawa do świadczeń
Zawieszanie lub zmniejszanie świadczeń
Zmiany w prawie do świadczeń i ich wysokości
Ogólne zasady postępowania
Obowiązki płatników składek, świadczeniobiorców oraz innych
podmiotów
Ogólne zasady wypłaty świadczeń
Zwrot nienależnie pobranych świadczeń, egzekucja i potrącenia
ze świadczeń
Zmiany w przepisach obowiązujących
Przepisy przejściowe
Przepisy końcowe i uchylające
Dział
I
Przepisy ogólne
Rozdział 1
Zakres podmiotowy i przedmiotowy ustawy
Art. 1.
1. Ustawa
określa:
warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych z
ubezpieczeń emerytalnego i rentowych,
zasady ustalania wysokości świadczeń,
zasady i tryb przyznawania oraz wypłaty świadczeń.
2. Warunki nabywania prawa do emerytury i rent oraz innych
świadczeń przysługujących z tytułu pobierania emerytury lub
renty, a także zasady ustalania wysokości tych świadczeń dla:
żołnierzy zawodowych,
funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży
Granicznej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej,
którzy w dniu wejścia w życie ustawy pozostawali w służbie
oraz dla członków ich rodzin, określają przepisy o
zaopatrzeniu emerytalnym tych osób.
3. Świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w
ustawie przysługują jednak osobom wymienionym w ust. 2, jeżeli
nie spełniają one warunków nabywania prawa do świadczeń
określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób.
4. Warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych
przysługujących z ubezpieczenia z tytułu wypadku przy pracy
lub choroby zawodowej oraz wysokość tych świadczeń
określają odrębne przepisy.
Art. 2.
Świadczenia na
warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługują :
ubezpieczonym - w razie spełnienia warunków nabywania prawa do
świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
członkom rodziny pozostałym po ubezpieczonym albo po osobie
uprawnionej do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń
emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Art. 3.
Świadczenia
określone w ustawie obejmują:
emeryturę,
rentę z tytułu niezdolności do pracy, w tym rentę
szkoleniową,
rentę rodzinną,
dodatek pielęgnacyjny,
dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej,
zasiłek pogrzebowy.
Art. 4.
Użyte w ustawie
określenia oznaczają:
emeryt - osobę mającą ustalone prawo do emerytury,
emerytura dożywotnia - emeryturę przysługującą z zakładu
emerytalnego działającego na podstawie przepisów o zakładach
emerytalnych,
Fundusz - Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, o którym mowa w
przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych,
konto ubezpieczonego - konto ubezpieczonego określone w
przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, prowadzone przez
Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zwany dalej
"Zakładem",
okres ubezpieczenia - okres opłacania składek na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe oraz okres nieopłacania składek z powodu
przekroczenia w trakcie roku kalendarzowego kwoty rocznej
podstawy wymiaru składek, o którym mowa w przepisach o systemie
ubezpieczeń społecznych,
organ rentowy - Biuro Rent Zagranicznych i inną jednostkę
organizacyjną Zakładu, określoną w przepisach o systemie
ubezpieczeń społecznych, właściwą do wydawania decyzji w
sprawach świadczeń,
otwarty fundusz emerytalny - fundusz wybrany przez ubezpieczonego
spośród funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o
organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
płatnik składek - płatnika składek, o którym mowa w
przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych,
przeciętne wynagrodzenie - przeciętne wynagrodzenie miesięczne
brutto w gospodarce narodowej ogłaszane w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez
Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego,
renta - rentę z tytułu niezdolności do pracy i rentę
rodzinną,
rencista - osobę mającą ustalone prawo do renty z tytułu
niezdolności do pracy lub do renty rodzinnej,
ubezpieczenia emerytalne i rentowe - ubezpieczenia, o których
mowa w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych,
ubezpieczony - osobę podlegającą ubezpieczeniom emerytalnemu i
rentowym, określonym w przepisach o systemie ubezpieczeń
społecznych, a także osobę, która przed dniem wejścia w
życie ustawy podlegała ubezpieczeniu społecznemu lub
zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem ubezpieczenia
społecznego rolników.
Rozdział 2
Okresy uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczeń i ich
wysokości
Art. 5.
1. Przy
ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości
uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące
okresy:
składkowe, o których mowa w art. 6,
nieskładkowe, o których mowa w art. 7.
2. Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich
wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nie
przekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów
składkowych.
3. Przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty okresy:
działalności kombatanckiej oraz działalności równorzędnej z
tą działalnością, a także okresy zaliczane do okresów tej
działalności oraz okresy podlegania represjom wojennym i okresu
powojennego, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt. 5,
pracy przymusowej, o której mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2,
- uwzględnia się w wymiarze podwójnym.
4. Przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla płatników
składek zobowiązanych do opłacania składek na własne
ubezpieczenia emerytalne i rentowe, nie uwzględnia się okresu,
za które nie zostały opłacone składki, mimo podlegania
obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym
okresie.
5. Wobec ubezpieczonych zobowiązanych do opłacania składek na
własne ubezpieczenie społeczne za okres przypadający przed
dniem wejścia w życie ustawy - przepis ust. 4 stosuje się
odpowiednio.
Art. 6.
1. Okresami
składkowymi są następujące okresy:
ubezpieczenia,
opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości
określonej w przepisach o organizacji i finansowaniu
ubezpieczeń społecznych, w przepisach wymienionych w art. 195
pkt 1-4 i 8, w przepisach o adwokaturze, w przepisach o
zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz w przepisach o
pomocy społecznej,
zaliczone do okresów ubezpieczenia społecznego duchownych:
a) okresy pozostawania duchownymi przed dniem 1 lipca 1989 r.,
pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za
cały okres podlegania temu ubezpieczeniu,
b) okresy przebywania duchownych na misjach oraz okresy
prowadzenia przez duchownych działalności duszpasterskiej
wśród Polonii, przypadające po dniu 14 listopada 1991 r., do
dnia wejścia w życie ustawy,
czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej
równorzędne albo okresy zastępczych form tej służby,
działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą
działalnością, a także okresy zaliczane do okresów tej
działalności oraz okresy podlegania represjom wojennym i okresu
powojennego, określone w przepisach o kombatantach oraz
niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i
okresu powojennego,
pełnionej w Polsce służby:
a) w Policji (Milicji Obywatelskiej),
b) w Urzędzie Ochrony Państwa (w organach bezpieczeństwa
publicznego),
c) w Straży Granicznej,
d) w Służbie Więziennej,
e) w Państwowej Straży Pożarnej,
pobierania zasiłku macierzyńskiego,
przebywania w więzieniach polskich na mocy skazania albo bez
wyroku po dniu 31 grudnia 1956 r. za działalność polityczną,
zatrudnienia za granicą osób, które w tym czasie nie były
obywatelami polskimi, jeżeli osoby te powróciły do kraju po
dniu 22 lipca 1944 r. i zostały uznane za repatriantów,
świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i
związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów
obowiązujących do kwietnia 1989 r.
2. Za okresy składkowe uważa się również przypadające przed
dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które
została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za
które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie
społeczne:
zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia:
a) na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż
połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach
pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia
społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo
rentę chorobową,
b) obywateli polskich za granicą - w polskich
przedstawicielstwach dyplomatycznych i urzędach konsularnych, w
stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów
Zjednoczonych i w innych misjach lub misjach specjalnych, a
także w innych polskich placówkach, instytucjach lub
przedsiębiorstwach, do których zostali delegowani lub
skierowani; dotyczy to również członków rodziny delegowanego
lub skierowanego tam pracownika, którzy podjęli zatrudnienie w
tych placówkach w czasie pobytu za granicą,
c) obywateli polskich za granicą - w organizacjach
międzynarodowych,zagranicznych instytucjach i w zakładach, do
których zostali skierowani w ramach współpracy
międzynarodowej lub w których byli zatrudnieni za zgodą
właściwych władz polskich; zgoda nie jest wymagana w stosunku
do pracowników, którzy wyjechali za granicę przed dniem 9 maja
1945 r.,
d) obywateli polskich za granicą - u innych pracodawców
zagranicznych, jeżeli w okresie pracy za granicą były
opłacane składki na ubezpieczenie społeczne w Polsce,
pracy przymusowej:
a) wykonywanej na rzecz hitlerowskich Niemiec w okresie II wojny
światowej,
b) wykonywanej na obszarze Związku Socjalistycznych Republik
Radzieckich w okresie od dnia 17 września 1939 r. do dnia 31
grudnia 1956 r.,
c) wykonywanej na rozkaz władz alianckich do dnia 31 grudnia
1945 r.,
d) wykonywanej w kopalniach węgla, kamieniołomach oraz
zakładach pozyskiwania i wzbogacania rud uranu podczas odbywania
służby wojskowej w Wojsku Polskim,
zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na
warunkach określonych w przepisach obowiązujących przed dniem
1 stycznia 1975 r.,
pracy wykonywanej w czasie odbywania na obszarze Państwa
Polskiego kary pozbawienia wolności, kary aresztu za wykroczenie
oraz w czasie tymczasowego aresztowania - w wymiarze czasu pracy
nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy
określonego dla takiej pracy,
niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te
okresy na podstawie przepisów Kodeksu pracy zostało wypłacone
wynagrodzenie lub odszkodowanie,
czasowego pozostawania bez pracy na obszarze Państwa Polskiego z
powodu niemożności jej otrzymania lub niemożności podjęcia
szkolenia zawodowego, w tym okresy pobierania zasiłków z
funduszu aktywizacji zawodowej, zasiłków dla bezrobotnych oraz
zasiłków szkoleniowych wypłaconych z Funduszu Pracy,
sprawowania mandatu posła lub senatora w Państwie Polskim,
internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981
r. o stanie wojennym (Dz. U. Nr 29, poz. 154, z 1982 r. Nr 3,
poz. 18 oraz z 1989 r. Nr 34, poz. 178),
wykonywania działalności twórczej lub artystycznej na obszarze
Państwa Polskiego:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które
opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne lub w których
ubezpieczony był zwolniony od opłacania składki,
b) przypadającej przed dniem 1 stycznia 1974 r., uznane przez
Komisję do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców,
działającą przy ministrze właściwym do spraw kultury, pod
warunkiem że twórca lub artysta opłacał składki na
ubezpieczenie społeczne po dniu 31 grudnia 1973 r.,
pracy adwokatów wykonywanej na obszarze Państwa Polskiego:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które
opłacono składkę na ubezpieczenie społeczne lub w których
występowało zwolnienie od opłacania składki,
b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego z
tego tytułu,
wykonywania na obszarze Państwa Polskiego pracy nakładczej:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które
opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których
występowało zwolnienie od opłacania składki,
b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego
tytułu, jeżeli w tych okresach osoba wykonująca taką pracę
uzyskiwała wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy
obowiązującego najniższego wynagrodzenia, określonego na
podstawie przepisów Kodeksu pracy,
pracy na obszarze Państwa Polskiego w rolniczych
spółdzielniach produkcyjnych i w innych spółdzielniach
zrzeszonych w Centralnym Związku Rolniczych Spółdzielni
Produkcyjnych, w zespołowych gospodarstwach rolnych
spółdzielni kółek rolniczych zrzeszonych w Krajowym Związku
Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych oraz pracy na rzecz
tych spółdzielni:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które
opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których
występowało zwolnienie od opłacania składki,
b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego z
tego tytułu, 13) pracy na obszarze Państwa Polskiego
wykonywanej na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na
podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz współpracy
przy wykonywaniu takiej umowy:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy
kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę
na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od
opłacania składki,
b) wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1976 r., jeżeli umowa
odpowiadała warunkom ubezpieczenia obowiązującym w tym dniu,
pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarze Państwa
Polskiego:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy
kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę
na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od
opłacania składki,
b) prowadzonej przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z
tego tytułu, jeżeli prowadzenie działalności gospodarczej
odpowiadało warunkom ubezpieczenia,
współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności
gospodarczej na obszarze Państwa Polskiego objętej obowiązkiem
ubezpieczenia społecznego oraz okresy kontynuowania tego
ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie
lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,
ubezpieczenia społecznego duchownych na obszarze Państwa
Polskiego, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub
w których występowało zwolnienie od opłacania składki,
pobierania stypendium sportowego z tytułu wyczynowego uprawiania
sportu na obszarze Państwa Polskiego po ukończeniu 15 roku
życia, z wyjątkiem okresów pobierania stypendium przez osoby
uczące się lub studiujące w systemie studiów dziennych.
3. Za okresy zatrudnienia i okresy pracy na obszarze Państwa
Polskiego, o których mowa w ust. 2, uważa się:
okresy zatrudnienia i okresy pracy wykonywanej na terenach
wchodzących w skład Rzeczypospolitej Polskiej w obecnych
granicach oraz
okresy zatrudnienia i okresy pracy wykonywanej na terenach
wchodzących w skład Rzeczypospolitej Polskiej przed ustaleniem
jej obecnych granic.
Art. 7.
Okresami
nieskładkowymi są następujące okresy:
pobierania:
a) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na
podstawie przepisów Kodeksu pracy,
b) zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub
opiekuńczego,
c) świadczenia rehabilitacyjnego,
d) świadczeń wymienionych w lit. b) i c) po ustaniu obowiązku
ubezpieczenia,
pobierania renty chorobowej po ustaniu zatrudnienia w wymiarze
czasu pracy nie niższym niż połowa obowiązującego w danym
zawodzie lub po ustaniu obowiązku ubezpieczenia społecznego z
innego tytułu,
niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te
okresy, na podstawie przepisów Kodeksu pracy, zostało
wypłacone odszkodowanie,
niewykonywania pracy w okresie przed dniem 4 czerwca 1989 r. na
skutek represji politycznych, nie więcej jednak niż 5 lat,
przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty
okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na
podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek
pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych
udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy
niewykonywania pracy - z powodu opieki nad dzieckiem:
a) w wieku do lat 4 - w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz
łącznie - bez względu na liczbę dzieci - do 6 lat,
b) na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub
psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny - dodatkowo w
granicach do 3 lat na każde dziecko,
przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty
okresy opieki pielęgnacyjnej nad inwalidą wojennym zaliczonym
do I grupy inwalidów lub uznanym za całkowicie niezdolnego do
pracy oraz do samodzielnej egzystencji, sprawowanej przez
członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie
sprawowania opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego
miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia,
przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty
okresy niewykonywania pracy, w granicach do 6 lat, spowodowane
koniecznością opieki nad innym niż dziecko członkiem rodziny
zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym za całkowicie
niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo
uznanym za osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym,
sprawowanej przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat,
który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął przychodu
przekraczającego miesięcznie połowę najniższego
wynagrodzenia,
urlopu bezpłatnego oraz przerw w zatrudnieniu w razie
nieudzielenia urlopu bezpłatnego małżonkom pracowników
skierowanych do pracy w przedstawicielstwach dyplomatycznych,
urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy
Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych
za granicą, w instytutach, ośrodkach informacji i kultury za
granicą,
nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem
ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie
studiów,
dokształcania zawodowego lekarzy w klinikach akademii medycznych
i oddziałach instytutów naukowych w charakterze wolontariusza -
w granicach do 1 roku,
pobierania zasiłku przedemerytalnego i świadczenia
przedemerytalnego,
udokumentowanej niezdolności do pracy, za które wypłacone
zostały z Funduszu Pracy: zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki
szkoleniowe lub stypendia.
Art. 8.
Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe.
Art. 9.
Okresy
zatrudnienia obywateli polskich za granicą, o których mowa w
art. 6 ust. 1 pkt 9 i ust. 2 pkt 1 lit. c), a także okresy, o
których mowa w art. 7 pkt. 8, uwzględnia się pod warunkiem
stałego zamieszkania zainteresowanego na obecnym obszarze
Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem ust. 3.
Okresy zatrudnienia, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt. 1 lit.
a), i okresy pracy, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt. 10 lit
b), wykonywanej na obszarze Państwa Polskiego, w czasie gdy
obszar ten nie wchodził w skład Państwa Polskiego, oraz okresy
pracy przymusowej, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt. 2 lit. a)
i b), uwzględnia się pod warunkiem stałego zamieszkania
zainteresowanego na obecnym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, z
zastrzeżeniem ust. 3.
Okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie uwzględnia się przy
ustalaniu prawa do świadczeń, jeżeli z ich tytułu jest
wypłacane świadczenie rentowe z instytucji zagranicznej inne
niż renta z ubezpieczenia dodatkowego.
Art. 10.
1. Przy
ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości
uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z
zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe:
okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono
przewidziane w odrębnych przepisach składki,
przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia
gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,
przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w
gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli
okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach
określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do
przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia
tego okresu.
2. Okresy wymienione w ust. 1 pkt. 1 uwzględnia się także przy
ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy,
jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe ustalone na zasadach
określonych w art. 5-7 są krótsze od okresu wymaganego do
przyznania renty, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego
okresu.
3. Okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie uwzględnia się,
jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy
prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów o
ubezpieczeniu społecznym rolników.
Art. 11.
Jeżeli okresy, o których mowa w art. 6, 7 i 10, zbiegają się w czasie, przy ustalaniu prawa do świadczeń określonych w ustawie uwzględnia się okres korzystniejszy.
Rozdział
3
Niezdolność do pracy
Art. 12.
Niezdolną do
pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub
częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu
naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania
zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła
zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym
stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem
posiadanych kwalifikacji.
Art. 13.
1. Przy ocenie
stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do
odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:
stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości
przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i
rehabilitacji,
możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej
pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod
uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom
wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.
2. Trwałą niezdolność do pracy orzeka się, jeżeli według
wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy.
3. Okresową niezdolność do pracy orzeka się, jeżeli według
wiedzy medycznej istnieją rokowania odzyskania zdolności do
pracy.
4. Zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w
przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie stanowi przeszkody do
orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.
5. W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w
stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej
opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb
życiowych, orzeka się niezdolność do samodzielnej
egzystencji.
Art. 14.
1. Oceny
niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia:
daty powstania niezdolności do pracy,
trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy,
związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z
określonymi okolicznościami,
niezdolności do samodzielnej egzystencji,
celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie
orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu, zwany dalej "lekarzem
orzecznikiem".
2. Jeżeli nie ma możliwości ustalenia daty powstania
niezdolności do pracy, natomiast ustalono okres, w którym
niezdolność do pracy powstała, za datę powstania
niezdolności przyjmuje się datę końcową tego okresu. Jeżeli
nie ma możliwości ustalenia ani daty, ani okresu powstania
niezdolności do pracy, za datę powstania niezdolności
przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie.
3. Orzeczenie lekarza orzecznika stanowi dla organu rentowego
podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych
w ustawie, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia
niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej
egzystencji.
4. Nadzór nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy
sprawuje Prezes
Zakładu.
5. Nadzór, o którym mowa w ust. 4, obejmuje:
kontrolę prawidłowości i jednolitości stosowania zasad
orzecznictwa o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników,
udzielanie lekarzom orzecznikom wytycznych w zakresie stosowania
zasad orzecznictwa o niezdolności do pracy,
prawo przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia przez lekarza
orzecznika, jeżeli w wyniku kontroli, o której mowa w pkt. 1,
zostanie stwierdzony brak zgodności orzeczenia ze stanem
faktycznym lub zasadami orzecznictwa o niezdolności do pracy.
6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego
określa, w drodze rozporządzenia:
organizację, szczegółowe zasady i tryb:
a) orzekania o niezdolności do pracy,
b) sprawowania nadzoru nad wykonywaniem tego orzecznictwa,
szczególne kwalifikacje zawodowe wymagane od lekarzy
orzeczników.
Rozdział 4
Podstawa wymiaru emerytur i rent
Art. 15.
1. Podstawę
wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w
ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie
przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat
kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20
lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym
zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem
ust. 6 i art. 176.
2. W przypadku gdy zainteresowany w ciągu 20 lat
poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosił wniosek o
emeryturę, pobierał przez więcej niż 10 lat zasiłek
przedemerytalny, podstawę wymiaru emerytury stanowi ustalona w
sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa składki na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie
społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych
poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany
nabył prawo do tego zasiłku.
3. Do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust.
1 i 2, dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w
danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do
pracy, wypłaconych na podstawie przepisów Kodeksu pracy, oraz
kwoty zasiłków: chorobowego,macierzyńskiego, opiekuńczego,
świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego,
świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także
wartość świadectw rekompensacyjnych. Do podstawy wymiaru
wlicza się również kwoty zasiłków dla
bezrobotnych,zasiłków szkoleniowych lub stypendiów
wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej
niezdolności do pracy.
4. W celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:
oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o
których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez
zainteresowanego lat kalendarzowych,
oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty
przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy,
wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części
procentu,
oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z
zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy
wymiaru emerytury lub renty, oraz
mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w
art. 19.
5. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy
niż 250%.
6. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub
renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5
przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne
lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat
kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku,
wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.
7. Przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio do osoby, która
osiągała uposażenie.
8. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty
przysługującej duchownym przyjmuje się przeciętną podstawę
wymiaru składek z pełnych lat kalendarzowych ubezpieczenia
przypadających po dniu 1 lipca 1989 r. do dnia, w którym
zgłoszono wniosek o świadczenie, z tym że z okresu nie
dłuższego niż określony w ust. 1; na wniosek ubezpieczonego
podstawę wymiaru ustala się w myśl ust. 1.
Art. 16.
Przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub w okresie krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.
Art. 17.
Jeżeli nie
można ustalić podstawy wymiaru renty w myśl art. 15 ust. 1 dla
ubezpieczonego, o którym mowa w art. 58 ust. 1 pkt. 1-4, do
ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się podstawę wymiaru
składek za okres faktycznego podlegania ubezpieczeniu, z
uwzględnieniem ust. 2 i 3. Przepis art. 15 ust. 3 stosuje się
odpowiednio.
Nie ustala się podstawy wymiaru renty dla ubezpieczonego, o
którym mowa w ust. 1, jeżeli nie pozostawał on w ubezpieczeniu
co najmniej przez 1 rok kalendarzowy.
Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli nie można
ustalić podstawy wymiaru renty w myśl art. 15 ust. 1 dla
ubezpieczonego, o którym mowa w art. 58 ust. 1 pkt. 5, z powodu
pełnienia zastępczej służby wojskowej, odbywania czynnej
służby wojskowej albo korzystania z urlopu wychowawczego.
Art. 18.
Podstawę
wymiaru emerytury lub renty dla osób, którym przy ustalaniu
prawa do świadczenia uwzględniono okresy ubezpieczenia za
granicą, o których mowa w art. 8, ustala się na zasadach
określonych w art. 15-17, z zastrzeżeniem ust. 2.
Jeżeli okres kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w
art. 15 ust. 1, obejmuje również ubezpieczenie za granicą,
podstawę wymiaru emerytury lub renty ustala się z okresu
faktycznego pozostawania w ubezpieczeniu społecznym w Polsce.
Art. 19.
Kwota bazowa wynosi 100% przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, w kwartale kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji.
Art. 20.
Prezes
Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor
Polski" w terminie:
do 10 roboczego dnia lutego każdego roku - kwotę przeciętnego
wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym,
do 7 roboczego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w
którym przeprowadzana jest waloryzacja - kwotę bazową, o
której mowa w art. 19,
do 7 roboczego dnia drugiego miesiąca każdego kwartału -
kwotę przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.
Art. 21.
1. Podstawę
wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone
prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, stanowi:
podstawa wymiaru renty - w wysokości uwzględniającej
rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w
okresie następującym po ustaleniu prawa do renty albo
podstawa wymiaru ustalona na nowo w myśl art. 15.
2. Przepis ust. 1 pkt 1 stosuje się przy ustalaniu podstawy
wymiaru:
emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do
emerytury na podstawie przepisów wymienionych w art. 195,
renty z tytułu niezdolności do pracy dla osoby, która
wcześniej miała ustalone prawo do tej renty albo do emerytury
na podstawie przepisów wymienionych w art. 195.
3. Podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej
pobierała świadczenie przedemerytalne na podstawie przepisów o
zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, stanowi podstawa
wymiaru emerytury przyjęta do ustalenia świadczenia
przedemerytalnego - w wysokości uwzględniającej wszystkie
kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po
ustaleniu prawa do świadczenia przedemerytalnego albo podstawa
wymiaru ustalona na nowo w myśl art. 15.
Art. 22.
Rada Ministrów,
w drodze rozporządzenia, określa szczegółowe zasady ustalania
podstawy wymiaru emerytury i renty, uwzględniające w
szczególności:
przypadki, w których do podstawy wymiaru emerytury lub renty
dolicza się niektóre wypłaty dokonane na rzecz pracownika,
jeżeli wypłaty te w okresie przed dniem wejścia w życie
ustawy były uwzględniane przy ustalaniu podstawy wymiaru
emerytury lub renty, mimo że były wyłączone z podstawy
wymiaru składek,
przypadki, w których podstawę wymiaru emerytury lub renty dla
pracowników zatrudnionych za granicą ustala się na podstawie
wynagrodzenia przysługującego pracownikom zatrudnionym w tym
okresie w kraju w tym samym lub podobnym charakterze, w jakim
pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę, albo na
podstawie kwot ryczałtowych.
Art. 23.
Jeżeli podstawy wymiaru emerytury lub renty nie można ustalić zgodnie z zasadami określonymi w ustawie lub w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 22, emeryturę lub rentę ustala się w wysokości najniższej emerytury lub renty.
Dział
II
Emerytury
Rozdział 1
Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31
grudnia 1948 r.
Art. 24.
Ubezpieczonym
urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po
osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat
dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem
art. 46-50 i 184.
Dla ubezpieczonych, urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.,
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym
charakterze, z wyjątkiem ubezpieczonych mających prawo do
emerytury na warunkach określonych w art. 32- 34, 39, 40, 46,
48-50, 184 oraz w art. 88 ustawy, o której mowa w art. 150,
zostaną ustanowione emerytury pomostowe.
Zasady, warunki i tryb ustanawiania emerytur, o których mowa w
ust. 2, określi odrębna ustawa.
Art. 25.
1. Podstawę
obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota
składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem
waloryzacji składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego
do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego
przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału
początkowego określonego w art. 173-175, z zastrzeżeniem art.
185.
2. Kwota, o której mowa w ust. 1, nie podlega dziedziczeniu.
3. Waloryzacji podlega:
w terminie od dnia 1 marca danego roku kwota zaewidencjonowanych
składek na dzień 31 lipca poprzedniego roku powiększona o
kwotę waloryzacji od dnia 1 grudnia poprzedniego roku oraz kwota
składek zaewidencjonowanych w okresie od dnia 1 sierpnia
poprzedniego roku do dnia 31 października poprzedniego roku,
w terminie od dnia 1 czerwca danego roku kwota
zaewidencjonowanych składek na dzień 31 października
poprzedniego roku powiększona o kwotę waloryzacji od dnia 1
marca danego roku oraz kwota składek zaewidencjonowanych w
okresie od dnia 1 listopada poprzedniego roku do dnia 31 stycznia
danego roku,
w terminie od dnia 1 września danego roku kwota
zaewidencjonowanych składek na dzień 31 stycznia danego roku
powiększona o kwotę waloryzacji od dnia 1 czerwca danego roku
oraz kwota składek zaewidencjonowanych w okresie od dnia 1
lutego danego roku do dnia 30 kwietnia danego roku,
w terminie od dnia 1 grudnia danego roku kwota
zaewidencjonowanych składek na dzień 30 kwietnia danego roku
powiększona o kwotę waloryzacji od dnia 1 września danego roku
oraz kwota składek zaewidencjonowanych w okresie od dnia 1 maja
danego roku do dnia 31 lipca danego roku.
4. Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zaewidencjonowanych
na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji
określony w ust. 5.
5. Wskaźnik waloryzacji składek jest równy wskaźnikowi cen
towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w kwartale
kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do
poprzedniego kwartału powiększonemu o 75% różnicy między
wskaźnikiem przyrostu sumy podstaw wymiaruskładek na
ubezpieczenie emerytalne w kwartale kalendarzowym poprzedzającym
termin waloryzacji w stosunku do kwartału poprzedniego a
wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych w tym samym
okresie ogółem.
6. Wskaźnik waloryzacji składek ustala się z dokładnością
do setnych części procentu.
7. Pierwszej waloryzacji dokonuje się w dniu 1 września 1999 r.
8. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie
komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
"Monitor Polski" do 20 dnia pierwszego miesiąca
każdego kwartału wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych
ogółem za poprzedni kwartał.
9. Prezes Zakładu ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski"
do 25 dnia miesiąca poprzedzającego waloryzację wskaźnik
waloryzacji składek za poprzedni kwartał.
Art. 26.
Emerytura
stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia
podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25
przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym
wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z
uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.
Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się
w ukończonych latach i miesiącach.
Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla
mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.
Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie
komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
"Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca
tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku
ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2.
Tablice, o których mowa w ust. 4, są podstawą przyznawania
emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31
marca następnego roku kalendarzowego.
Rozdział 2
Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych przed dniem 1 stycznia
1949 r.
Art. 27.
Ubezpieczonym
urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura,
jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:
osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla
kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn,
mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20
lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
Art. 28.
Ubezpieczonym
urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., przysługuje emerytura,
jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:
osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla
kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn,
mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15
lat dla kobiet i co najmniej 20 lat dla mężczyzn.
Art. 29.
Ubezpieczeni
urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., będący pracownikami,
którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego określonego w art. 27
pkt. 1, mogą przejść na emeryturę:
kobieta - po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej
30-letni okres składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co
najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz została
uznana za całkowicie niezdolną do pracy,
mężczyzna - po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co
najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz został
uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.
Art. 30.
Odrębne
przepisy określają zasady wcześniejszego przechodzenia na
emeryturę dla osób, określonych w art. 27, które są:
inwalidami wojennymi i wojskowymi oraz kombatantami,
pracownikami urzędów państwowych,
pracownikami samorządowymi,
żołnierzami zastępczej służby wojskowej przymusowo
zatrudnianymi w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach
wydobywania rud uranu,
nauczycielami akademickimi.
Art. 31.
Osoby urodzone
przed dniem 1 stycznia 1949 r., uprawnione do renty z tytułu
niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy (przy
wykonywaniu pozarolniczej działalności gospodarczej,
działalności twórczej lub artystycznej, umowy agencyjnej lub
umowy zlecenia albo przy wykonywaniu przez osoby duchowne i
zakonne czynności religijnych lub czynności związanych z
powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi), w drodze
do pracy lub z pracy albo wskutek choroby zawodowej, mogą
przejść na emeryturę:
kobieta - po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej
20-letni okres składkowy i nieskładkowy,
mężczyzna - po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co
najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy.
Art. 32.
1. Ubezpieczonym
urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami,
o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura
w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt. 1.
2. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa
się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej
szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości
lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze
względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.
3. Za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze
uważa się:
pracowników organów kontroli państwowej,
pracowników organów administracji celnej,
pracowników wykonujących działalność twórczą lub
artystyczną,
dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienników, czasopism, w
radiu, telewizji oraz w organach prasowych, informacyjnych,
publicystycznych albo fotograficznych, objętych układem
zbiorowym pracy dziennikarzy,
nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych
wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z
dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. z 1997 r. Nr
56, poz. 357 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668),
żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony
Państwa, Straży Granicznej, Służby Więziennej i Państwowej
Straży Pożarnej,
pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa
w art. 15 pkt. 1a-5 i 8 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o
ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. Nr 81, poz. 351, z 1994 r. Nr
27, poz. 96 i Nr 89, poz. 414, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997
r. Nr 111, poz. 725 i Nr 121, poz. 770 oraz z 1998 r. Nr 106,
poz. 668).
4. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub
stanowisk oraz
warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3
przysługuje
prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów
dotychczasowych.
5. Odrębne przepisy określają zasady przechodzenia na
emeryturę, bez względu na wiek, nauczycieli urodzonych przed
dniem 1 stycznia 1949 r.
Art. 33.
Osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r., ubezpieczone z tytułu działalności twórczej lub artystycznej mają prawo do emerytury w wieku określonym dla pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną.
Art. 34.
1. Górnicza
emerytura przysługuje pracownikowi urodzonemu przed dniem 1
stycznia 1949 r., który spełnia łącznie następujące
warunki:
ukończył 55 lat życia,
ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy
równorzędnej i okresami zaliczalnymi do pracy górniczej co
najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co
najmniej 5 lat pracy górniczej określonej w art. 36 ust. 1.
2. Wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co
najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy
górniczej, równorzędnej i okresów zaliczalnych do pracy
górniczej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której
mowa w art. 36 ust. 1, wynosi 50 lat.
Art. 35.
Przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą oraz okresy zaliczalne do pracy górniczej, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia się, jeżeli praca ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy.
Art. 36.
1. Za pracę
górniczą uważa się zatrudnienie:
pod ziemią w kopalniach węgla, rud, kruszców, surowców
ogniotrwałych, glin szlachetnych, kaolinów, magnezytów, gipsu,
anhydrytu, soli kamiennej i potasowej, fosforytów oraz barytu,
pod ziemią i przy głębieniu szybów w przedsiębiorstwach
budowy kopalń określonych w pkt. 1 oraz pod ziemią w
przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących dla tych
kopalń roboty górnicze lub przy budowie szybów,
pod ziemią w przedsiębiorstwach montażowych,
przedsiębiorstwach maszyn górniczych, zakładach naprawczych i
innych podmiotach wykonujących dla kopalń określonych w pkt. 1
podziemne roboty budowlano-montażowe, roboty przy naprawie
maszyn i wdrażaniu nowych urządzeń; pracownikom zatrudnionym w
tych przedsiębiorstwach, zakładach i innych podmiotach uznaje
się za pracę górniczą te miesiące zatrudnienia, w których
co najmniej połowę dniówek roboczych przepracowali pod
ziemią,
na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym
lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie
nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa
górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i
urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki
oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących
roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na
stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra
właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu
z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem
właściwym do spraw Skarbu Państwa,
pod ziemią na stanowiskach dozoru ruchu oraz kierownictwa ruchu
kopalń, przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w pkt.
1-3, a także w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w
przedsiębiorstwach i innych podmiotach, o których mowa w pkt.
4, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez
ministra właściwego do spraw gospodarki, w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa i ministrem
właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego,
w charakterze członków drużyn ratowniczych kopalń
określonych w pkt. 1 i 4, mechaników sprzętu ratowniczego tych
drużyn oraz w charakterze ratowników zawodowych w stacjach
ratownictwa górniczego,
na stanowiskach maszynistów wyciągowych na szybach oraz na
stanowiskach sygnalistów na nadszybiach szybów w kopalniach,
przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w pkt. 1 i
2,
na stanowiskach pracy pod ziemią w nieczynnych kopalniach
wymienionych w pkt. 1,
na stanowiskach nauczycieli (instruktorów) zawodu w górniczych
polach szkoleniowych pod ziemią oraz w kopalniach siarki i
węgla brunatnego,
w urzędach górniczych, jeżeli zatrudnienie jest związane z
wykonywaniem czynności inspekcyjno-technicznych w kopalniach,
przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w pkt. 1-4,
w przedsiębiorstwach i innych podmiotach miernictwa górniczego
lub geologicznych, jeżeli zatrudnienie jest wykonywane
bezpośrednio przy pomiarach z zakresu miernictwa górniczego,
geologii i hydrologii; pracownikom zatrudnionym w tych
przedsiębiorstwach i podmiotach uznaje się za pracę górniczą
te miesiące zatrudnienia, w których co najmniej połowę
dniówek roboczych przepracowali pod ziemią,
w charakterze lekarzy i felczerów w górniczych zespołach
opieki zdrowotnej, w zakładach górniczej służby zdrowia przy
kopalniach węgla kamiennego i rud oraz w zakładach służby
zdrowia kopalń siarki lub węgla brunatnego, jeżeli pracownicy
ci są zatrudnieni w tych zakładach w łącznym wymiarze co
najmniej 30 godzin tygodniowo oraz wykonują systematyczną
kontrolę sanitarno-higieniczną stanowisk pracy pod ziemią, w
kopalniach siarki lub węgla brunatnego - co najmniej przez 20
godzin w ciągu miesiąca, przy czym do okresu 20 godzin kontroli
sanitarnohigienicznej stanowisk pracy pod ziemią wlicza się
również czas zużyty na zjazd i wyjazd ze stanowisk pracy pod
ziemią.
2. Na równi z okresami pracy górniczej określonej w ust. 1
traktuje się okres urlopu górniczego do 5 lat, przewidzianego w
odrębnych przepisach.
3. Za pracę równorzędną z pracą górniczą uważa się:
pełnienie przez pracowników funkcji z wyboru w organach
związku zawodowego zrzeszającego pracowników kopalń,
przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w ust. 1 pkt.
1-4, jeżeli pracownicy ci bezpośrednio przed objęciem tych
funkcji wykonywali pracę górniczą, o której mowa w ust. 1,
zatrudnienie na stanowiskach wymagających kwalifikacji
inżyniera lub technika w zakresie górnictwa:
a) w administracji kopalń, przedsiębiorstw i innych podmiotów
określonych w ust. 1 pkt. 1-4 oraz w zarządach spółek
węglowych, byłych gwarectwach, zrzeszeniach i zjednoczeniach
tych kopalń i przedsiębiorstw,
b) w urzędach górniczych,
c) na stanowiskach nauczycieli w górniczych szkołach zawodowych
i technikach,
d) w urzędach naczelnych i centralnych organów administracji
państwowej oraz w urzędach terenowych organów administracji,
będących organami założycielskimi kopalń i przedsiębiorstw
określonych w ust. 1 pkt. 1-4, a także w jednostkach
podległych tym organom, jeżeli jednostki te działają w
zakresie przemysłów określonych w ust. 1 pkt. 1-4, pod
warunkiem uprzedniego przepracowania w kopalniach,
przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w ust. 1
pkt. 1-4 co najmniej 5 lat pod ziemią, na odkrywce w kopalniach
siarki lub węgla brunatnego, a także w kopalniach otworowych
siarki albo na stanowiskach dozoru lub kierownictwa ruchu,
zatrudnienie na stanowiskach wymagających kwalifikacji
inżyniera lub technika w zakresie górnictwa pracowników
wykonujących prace wymienione w ust. 1 oraz w pkt. 1, 2 i 4 i
przeniesionych do urzędów naczelnych i centralnych organów
administracji państwowej nie wymienionych w pkt. 2 lit. d), do
instytutów podporządkowanych tym organom, do pracy w wyższych
szkołach górniczych i w wydawnictwach górniczo-hutniczych,
jeżeli pracownicy ci przepracowali uprzednio w kopalniach,
przedsiębiorstwach lub innych podmiotach określonych w ust. 1
pkt. 1-4 co najmniej 5 lat pod ziemią, na odkrywce w kopalniach
siarki lub węgla brunatnego, a także w kopalniach otworowych
siarki albo na stanowiskach dozoru lub kierownictwa ruchu,
zatrudnienie przy innych pracach, nie dłuższe niż 5 lat, do
których pracownicy wykonujący prace określone w ust. 1 i w
niniejszym ustępie przeszli w drodze wyboru lub zalecenia
jednostki nadrzędnej albo w związku z likwidacją kopalni,
zakładu górniczego, przedsiębiorstwa lub innego podmiotu, o
których mowa w ust. 1 pkt. 1-4.
4. Za pracowników zatrudnionych na stanowiskach wymagających
kwalifikacji inżyniera lub technika w zakresie górnictwa w
jednostkach organizacyjnych określonych w ust. 3 pkt 2 i 3
uważa się osoby, które:
posiadają tytuł inżyniera lub technika i są zatrudnione
zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami w zakresie górnictwa albo
nie posiadają tytułu inżyniera lub technika, lecz mają
praktyczne przygotowanie nabyte w czasie wykonywanej uprzednio co
najmniej przez 5 lat pracy na stanowiskach w dozorze ruchu lub w
innej pracy pod ziemią albo w kopalniach siarki lub węgla
brunatnego oraz wykonują czynności, które wymagają
kwalifikacji inżyniera lub technika i są powierzane inżynierom
lub technikom.
5. Okresy pracy górniczej wymienionej w ust. 1 pkt. 1-4
wykonywanej za granicą traktuje się na równi z okresami takiej
pracy wykonywanej w kraju, jeżeli spełnione są warunki
określone w ustawie, wymagane do uwzględnienia tych okresów
pracy przy ustalaniu prawa do świadczeń.
Art. 37.
1. Przy
ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym
pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego
zalicza się w wymiarze półtora krotnym następujące okresy
pracy na obszarze Państwa Polskiego:
w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz
przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i
transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i
transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i
robotach szybowych,
w drużynach ratowniczych,
w charakterze mechaników sprzętu ratowniczego drużyn
ratowniczych.
2. Okresy pracy wymienione w ust. 1 pkt. 2 i 3 zalicza się w
wymiarze półtora krotnym również tym pracownikom dozoru ruchu
i kierownictwa ruchu kopalń, którzy pracują przez co najmniej
połowę dniówek roboczych w miesiącu pod ziemią, w kopalniach
siarki lub w kopalniach węgla brunatnego.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w
porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i
ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa, w drodze
rozporządzenia, określa szczegółowo stanowiska pracy, na
których zatrudnienie zalicza się w myśl ust. 1 i 2 w wymiarze
półtora krotnym.
4. Minister właściwy do spraw gospodarki, w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa i ministrem
właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego, określa, w
drodze rozporządzenia, zasady ewidencjonowania przez
pracodawców okresów zatrudnienia na stanowiskach, na których
okresy pracy górniczej zalicza się w wymiarze półtora krotnym
przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury, oraz na niektórych
innych stanowiskach pracy górniczej.
5. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do okresów pracy
górniczej wykonywanej w czasie służby wojskowej pełnionej
przed dniem 1 stycznia 1960 r.
Art. 38.
Za okresy zaliczane do pracy górniczej uważa się okresy wymienione w art. 6 ust. 1 pkt. 4-8, ust. 2 pkt. 2, 3, 5-8 oraz w art. 7 pkt. 1-7, 9 i 12, z tym że przez zatrudnienie, o którym mowa w tych przepisach uważa się pracę górniczą oraz pracę równorzędną z pracą górniczą określone w art. 36 ust. 1 lub ust. 3, wykonywane co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy.
Art. 39.
Ubezpieczonemu,
urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., spełniającemu
warunek określony w art. 27 pkt. 2 i nie spełniającemu
warunków wymaganych do uzyskania górniczej emerytury na
podstawie art. 34, który ma co najmniej 5 lat:
pracy górniczej, o której mowa w art. 36 ust. 1, wykonywanej
pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, albo
pracy górniczej, o której mowa w art. 36 ust. 1 pkt. 4 i 5,
wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w
kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w kopalniach
otworowych siarki, wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 pkt.
1 obniża się o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy, nie
więcej jednak niż o 15 lat.
Art. 40.
Kolejowa
emerytura przysługuje pracownikowi kolejowemu urodzonemu przed
dniem 1 stycznia 1949 r., który spełnia łącznie następujące
warunki:
osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 55 lat,
mężczyzn 60 lat,
ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat
dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat
zatrudnienia na kolei, łącznie z okresami równorzędnymi i
zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o których mowa w
art. 44- 45.
Art. 41.
Przy ustalaniu prawa do emerytury kolejowej uwzględnia się okresy pracy na kolei i pracy równorzędnej z pracą na kolei oraz okresy zaliczalne do pracy na kolei, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy.
Art. 42.
1. Pracownikami
kolejowymi w rozumieniu ustawy są osoby pozostające w stosunku
pracy w:
jednostkach organizacyjnych przedsiębiorstwa "Polskie
Koleje Państwowe", z wyłączeniem biur projektów
kolejowych,
innych jednostkach (komórkach) organizacyjnych, których
pracownicy byli objęci dotychczasowymi przepisami o zaopatrzeniu
emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin.
2. Zatrudnienie pracowników kolejowych w jednostkach
(komórkach)
organizacyjnych, określonych w ust. 1, zwanych dalej
"kolejowymi jednostkami
organizacyjnymi", uważa się w rozumieniu ustawy za
zatrudnienie na kolei.
Art. 43.
Za okresy
zatrudnienia na kolei uważa się okresy pozostawania w stosunku
pracy w kolejowych jednostkach organizacyjnych, w czasie których
pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia
społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy.
Każdy pełny rok zatrudnienia na kolei na parowym, spalinowym
lub elektrycznym pojeździe trakcyjnym, w drużynach
konduktorskich oraz na stanowiskach manewrowych lub ustawiaczy
liczy się jako 14 miesięcy zatrudnienia na kolei.
Art. 44.
Za okresy
równorzędne z okresami zatrudnienia na kolei uważa się
okresy:
pobierania - po ustaniu zatrudnienia na kolei w wymiarze czasu
pracy nie niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie
- zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub opiekuńczego z
tytułu tego zatrudnienia,
pobierania renty chorobowej przyznanej przez właściwą
kolejową jednostkę organizacyjną,
wykonywania przed dniem 1 stycznia 1975 r. pracy w kolejowej
jednostce organizacyjnej na podstawie umowy o naukę zawodu,
przyuczenia do określonej pracy lub odbycia wstępnego stażu
pracy,
zatrudnienia lub pełnienia funkcji z wyboru w związkach
zawodowych w czasie bezpłatnego urlopu udzielonego pracownikowi
na ten cel,
zatrudnienia, jednak nie dłuższego niż 5 lat, licząc od
ustania zatrudnienia na kolei, jeżeli zatrudnienie na kolei
ustało wskutek:
a) przejścia za zgodą kolejowej jednostki organizacyjnej do
zatrudnienia w resorcie komunikacji nie będącego zatrudnieniem
na kolei,
b) przejścia z zatrudnienia na kolei do zatrudnienia w urzędach
naczelnych i centralnych organów administracji państwowej,
c) nawiązania stosunku pracy na podstawie wyboru,
d) przejścia za zgodą kolejowej jednostki organizacyjnej do
zatrudnienia na kolejach użytku niepublicznego,
e) przejścia za zgodą kolejowej jednostki organizacyjnej do
zatrudnienia w innych resortach w celu zorganizowania lub budowy
transportu kolejowego,
zatrudnienia, jednak nie dłuższego niż 5 lat, w jednostkach
(komórkach) organizacyjnych resortu komunikacji nie będących
kolejowymi jednostkami organizacyjnymi, jeżeli nastąpiła
zmiana tego zatrudnienia na zatrudnienie na kolei i jeżeli okres
5 lat zatrudnienia w tych jednostkach nie podlega zaliczeniu na
podstawie pkt. 5 lit. a),
zatrudnienia w międzynarodowych organizacjach kolejowych i w
zagranicznych placówkach kolejowych po oddelegowaniu do tego
zatrudnienia z zatrudnienia na kolei,
wykonywania zatrudnienia za granicą przez specjalistów w czasie
trwania stosunku pracy z kolejową jednostką organizacyjną,
niewykonywania pracy na kolei, jeżeli za okresy te przysługuje
wynagrodzenie w wyniku przywrócenia do pracy albo odszkodowanie,
zatrudnienia na kolejach innych państw, pod warunkiem że
pracownik po tych okresach był zatrudniony na kolejach polskich.
Art. 45.
1. Za okresy
zaliczane do okresów zatrudnienia na kolei uważa się okresy:
przerwy w pracy na kolei obejmującej okresy wymienione w art. 44
pkt. 6 i 7,
zatrudnienia poza koleją w okresie po dniu 31 sierpnia 1939 r.
do dnia 9 maja 1945 r. pracowników, którzy w dniu 31 sierpnia
1939 r. byli zatrudnieni na kolei i po dniu 9 maja 1945 r.
podjęli ponownie w Polsce zatrudnienie na kolei,
pobierania stypendium sportowego z tytułu wyczynowego uprawiania
sportu, wypłacanego przez kolejowy klub sportowy, jeżeli osoba
pobierająca stypendium przed okresem jego pobierania była
zatrudniona na kolei.
2. Okresy działalności kombatanckiej, służby wojskowej oraz
służby w:
Policji (Milicji Obywatelskiej),
Urzędzie Ochrony Państwa (w organach bezpieczeństwa
publicznego),
Straży Granicznej,
Służbie Więziennej,
Państwowej Straży Pożarnej, traktuje się na równi z okresami
zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei.
Rozdział 3
Przepisy szczególne dotyczące emerytury dla niektórych
ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed
dniem 1 stycznia 1969 r.
Art. 46.
1. Prawo do
emerytury na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i 39
przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia
1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają
łącznie następujące warunki:
nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego,
warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach
spełnią do dnia 31 grudnia 2006 r.,
nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy - w przypadku
ubezpieczonego będącego pracownikiem.
2. Jeżeli ubezpieczony, o którym mowa w ust. 1, nie zawrze
umowy o przystąpieniu do otwartego funduszu emerytalnego w
terminie do dnia 31 grudnia 1999 r., uważa się, że
ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.
Art. 47.
Odrębne przepisy określają zasady przechodzenia na emeryturę, bez względu na wiek, nauczycieli urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r.
Art. 48.
1. Prawo do
górniczej emerytury, bez względu na wiek i zajmowane
stanowisko,
przysługuje pracownikom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a
przed dniem 1
stycznia 1969 r., którzy pracę górniczą wykonywali pod
ziemią stale i w
pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej
25 lat, z
uwzględnieniem ust. 2 i 3 i z zastrzeżeniem art. 49.
2. Do okresów pracy górniczej, o której mowa w ust. 1, zalicza
się także:
okresy niezdolności do pracy z tytułu wypadku przy pracy,
wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo z tytułu choroby
zawodowej, za które wypłacone zostało wynagrodzenie lub
zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne,
inne niż wymienione w pkt. 1 okresy niezdolności do pracy z
powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
za które wypłacone zostało wynagrodzenie lub zasiłek
chorobowy w wymiarze do 35 dni w roku kalendarzowym,
bezpośrednio poprzedzone pracą górniczą wykonywaną pod
ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przypadające w
czasie trwania stosunku pracy.
3. Przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury na podstawie ust.
1 uwzględnia się również, w wymiarze do 5 lat, okres urlopu
górniczego, o którym mowa w art. 36 ust. 2.
Art. 49.
1. Prawo do
emerytury górniczej, o której mowa w art. 34 lub 48,
przysługuje pracownikom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a
przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie
następujące warunki:
nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego,
warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach
spełnią do dnia 31 grudnia 2006 r.,
nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.
2. Przepis art. 46 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 50.
1. Prawo do
emerytury kolejowej, o której mowa w art. 40, przysługuje
pracownikom kolejowym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a
przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie
następujące warunki:
nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego,
warunki do uzyskania emerytury określone w tym przepisie
spełnią do dnia 31 grudnia 2006 r.,
nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.
2. Przepis art. 46 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Rozdział 4
Ustalanie wysokości emerytur, o których mowa w art. 27-50
Art. 51.
1. Przy
ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art.
34 lub 48, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące
przeliczniki:
1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy,
1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 37,
1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której
mowa w art. 36 ust. 1 pkt. 1-3 i 5-11, wykonywanej częściowo na
powierzchni i częściowo pod ziemią,
1,2 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 36 ust. 1 pkt. 4 i
5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce
w kopalniach siarki i węgla brunatnego, w kopalniach otworowych
siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach
wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla
brunatnego.
2. Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur łączny okres
pracy obliczony z zastosowaniem przeliczników, o których mowa w
ust. 1, uwzględnia się w wymiarze nie dłuższym niż 45 lat.
Art. 52.
1. Przy
ustalaniu wysokości emerytur innych niż określone w art. 51
stosuje się następujące przeliczniki:
1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy,
1,8 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią, o
której mowa w art. 37 ust. 1, pod warunkiem wykonywania takiej
pracy co najmniej przez 5 lat, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Przy ustalaniu wysokości emerytur łączny okres pracy
obliczony z zastosowaniem przeliczników, o których mowa w ust.
1, uwzględnia się w wymiarze nie dłuższym niż 40 lat.
Art. 53.
1. Emerytura
wynosi:
24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, oraz
po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,
po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów
nieskładkowych, z uwzględnieniem art. 55.
2. Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt
2 i 3, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.
Art. 54.
Emerytur, o których mowa w art. 28, nie podwyższa się do kwoty najniższej emerytury.
Art. 55.
Ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.
Art. 56.
1. Osobie,
której przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględniono okresy
pracy w gospodarstwie rolnym określone w art. 10, oblicza się
wysokość przysługującego świadczenia jako część
świadczenia obliczonego w myśl art. 53, z uwzględnieniem
okresów pracy w gospodarstwie rolnym, proporcjonalnie do
udziału okresów składkowych i nieskładkowych w okresie
stanowiącym sumę okresów składkowych, nieskładkowych i
uwzględnionych okresów pracy w gospodarstwie rolnym.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do osoby, która udowodniła
co najmniej: 20 lat - kobieta lub 25 lat - mężczyzna okresów
składkowych albo okresów składkowych uzupełnionych okresami
nieskładkowymi w rozmiarze nie większym niż określony w art.
5 ust. 2, lecz wysokość przysługującej jej emerytury oblicza
się w myśl art. 53, z uwzględnieniem okresów składkowych i
nieskładkowych, bez uwzględnienia okresów pracy w
gospodarstwie rolnym.
3. Świadczenie, którego wysokość ustalono w myśl ust. 1 lub
2, zwiększa się o kwotę odpowiadającą części składkowej
emerytury ustalonej według zasad wymiaru określonych w
przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników, z
uwzględnieniem całego udowodnionego okresu pracy w
gospodarstwie rolnym, z tym że okresy prowadzenia gospodarstwa
rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym - bez podlegania innemu
ubezpieczeniu społecznemu - po ukończeniu 16 roku życia,
przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. uwzględnia się,
jeżeli przypadają nie wcześniej niż 25 lat przed ustaleniem
prawa do emerytury.
4. Jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe nie zostały
uzupełnione okresami wymienionymi w art. 10, emerytura ulega
zwiększeniu za okres opłacania składek na Fundusz Emerytalny
Rolników, Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników i
ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników. Zwiększenie to
ustala się według zasad wymiaru przewidzianych dla części
składkowej w przepisach, o których mowa w ust. 3.
5. Zwiększenie, o którym mowa w ust. 4, nie przysługuje osobie
mającej ustalone prawo do emerytury lub renty na podstawie
przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.
6. Zwiększenie, o którym mowa w ust. 4, przyznaje się na
wniosek zainteresowanego.
7. Emerytury, o których mowa w ust. 1- 4, wypłaca się z
Funduszu, z tym że koszty tych emerytur podlegają odpowiedniej
refundacji:
w części odpowiadającej zwiększeniu o część składkową w
wysokości obliczonej zgodnie z ust. 3 i 4 - z funduszu
emerytalno-rentowego określonego w przepisach o ubezpieczeniu
społecznym rolników,
w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty najniższej
emerytury - z budżetu państwa.
Dział
III
Renty z tytułu niezdolności do pracy i renta rodzinna
Rozdział 1
Renta z tytułu niezdolności do pracy
Art. 57.
Renta z tytułu
niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który
spełnił łącznie następujące warunki:
jest niezdolny do pracy,
ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,
niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w
art. 6 ust. 1 pkt. 1 i 2, pkt. 3 lit. b), pkt. 4, 6, 7 i 9, ust.
2 pkt. 1, 3-8 i 9 lit. a), pkt. 10 lit .a), pkt. 11-12, 13 lit.
a), pkt. 14 lit a) i pkt. 15-17 oraz art. 7 pkt. 1-4, 5 lit a),
pkt. 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od
ustania tych okresów.
Art. 58.
1. Warunek
posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w
myśl art. 57 pkt. 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony
osiągnął okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący
łącznie co najmniej:
1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed
ukończeniem 20 lat,
2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku
powyżej 20 do 22 lat,
3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku
powyżej 22 do 25 lat,
4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku
powyżej 25 do 30 lat,
5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej
30 lat.
2. Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w
ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o
rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego
dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania
renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub
renty rodzinnej.
3. Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i
nieskładkowego, o którym mowa w ust. 1, warunek posiadania
wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony
został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat
albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole
ponadpodstawowej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania
niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nie
przekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.
Art 59.
1. Osobie,
która spełniła warunki określone w art. 57, przysługuje:
renta stała - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała,
renta okresowa - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.
2. Renta okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji
organu rentowego.
Art. 60.
1. Osobie
spełniającej warunki określone w art. 57, w stosunku do
której orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze
względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie lub
niezdolność do służby, przysługuje renta szkoleniowa przez
okres 6 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
2. Okres 6 miesięcy, o którym mowa w ust. 1, ulega wydłużeniu
na czas niezbędny do przekwalifikowania zawodowego, nie dłużej
niż o 30 miesięcy.
3. Przedłużenie prawa do renty, o którym mowa w ust. 2,
następuje na podstawie wniosku starosty.
4. Okres 6 miesięcy, o którym mowa w ust. 1, może ulec
skróceniu, jeżeli przed upływem tego okresu starosta zawiadomi
organ rentowy:
o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu,
o tym, że osoba zainteresowana nie poddaje się
przekwalifikowaniu zawodowemu.
Art. 61.
Prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy.
Art. 62.
1. Renta dla
osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi:
24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19 oraz
po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,
po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów
nieskładkowych,
po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do
pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych,
przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia , w
którym rencista ukończyłby 60 lat.
2. Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75%
renty dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy.
3. Przy obliczaniu renty okresy, o których mowa w ust.1 pkt.
2-4, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.
Art. 63.
1. Osobie,
której przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do
pracy uwzględniono okresy pracy w gospodarstwie rolnym
wymienione w art. 10 ust. 1 pkt. 1, wysokość tej renty oblicza
się z uwzględnieniem liczby lat i miesięcy tych okresów, w
wymiarze przyjętym do ustalenia prawa do renty.
2. Renty, o których mowa w ust. 1, wypłaca się z Funduszu, z
tym że koszty tych rent podlegają odpowiedniej refundacji:
w części odpowiadającej uwzględnionym okresom pracy w
gospodarstwie rolnym - z funduszu emerytalno-rentowego
określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty świadczenia
najniższego - z budżetu państwa.
Art. 64.
Renta
szkoleniowa wynosi 75% podstawy wymiaru renty.
Renta szkoleniowa nie może być niższa niż najniższa renta
dla osoby częściowo niezdolnej do pracy.
Renta szkoleniowa nie przysługuje w razie osiągania przychodu z
tytułu działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4, bez
względu na wysokość tego przychodu.
Rozdział
2
Renta rodzinna
Art. 65.
Renta rodzinna
przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili
śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu
niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do
uzyskania jednego z tych świadczeń.
Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła
była całkowicie niezdolna do pracy.
Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny
funkcjonariusza zaginionego w czasie pełnienia służby.
Art. 66.
W razie śmierci osoby pobierającej zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny także wówczas, gdy osoba, po której przysługuje renta, zmarła po upływie 18 miesięcy od ustania okresów wymienionych w art. 57 pkt. 3. W takim przypadku przyjmuje się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Art. 67.
1. Do renty
rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny
spełniający warunki określone w art. 68-71:
dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci
przysposobione,
przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem
pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym również
w ramach rodziny zastępczej,
małżonek (wdowa i wdowiec),
rodzice.
2. Za rodziców wrozumieniu ustawy uważa się również ojczyma
i macochę oraz osoby przysposabiające.
Art. 68.
1. Dzieci
własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają
prawo do renty rodzinnej:
do ukończenia 16 lat,
do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat
życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia,
albo
bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne
do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie
niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.
2. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na
ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty
rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.
Art. 69.
Przyjęte na
wychowanie i utrzymanie wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, o
których mowa w art. 67 ust. 1 pkt 2, mają prawo do renty
rodzinnej, jeżeli spełniają warunki określone w art. 68, a
ponadto:
zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok
przed śmiercią ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że
śmierć była następstwem wypadku, oraz
nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice
żyją, jeżeli:
a) nie mogą zapewnić im utrzymania albo
b) ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był
ich opiekunem ustanowionym przez sąd.
Art. 70.
1. Wdowa ma
prawodo renty rodzinnej, jeżeli:
w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była
niezdolna do pracy albo
wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa
uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie
osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole - 18 lat
życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie
niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub
całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
2. Prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa, która
osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po
śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego
śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych w
ust. 1 pkt. 2.
3. Małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci
męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma
prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia warunków
określonych w ust. 1 lub 2 miała w dniu śmierci męża prawo
do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą
sądową.
4. Wdowa nie spełniająca warunków do renty rodzinnej
określonych w ust. 1 lub 2 i nie mająca niezbędnych źródeł
utrzymania ma prawo do okresowej renty rodzinnej:
przez okres jednego roku od chwili śmierci męża,
w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na
celu
uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie
dłużej jednak
niż przez 2 lata od chwili śmierci męża.
5. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do wdowca.
Art. 71.
Rodzice mają
prawo do renty rodzinnej, jeżeli:
ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią
przyczyniał się do ich utrzymania,
spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy i wdowca w
art. 70 ust. 1 i 2 oraz, co do wieku, również w art. 70 ust. 5.
Art. 72.
W razie ustania prawa do renty rodzinnej z powodu ustąpienia niezdolności do pracy stosuje się odpowiednio przepis art. 61.
Art. 73.
1. Renta
rodzinna wynosi:
dla jednej osoby uprawnionej - 85% świadczenia, które
przysługiwałoby zmarłemu,
dla dwóch osób uprawnionych - 90% świadczenia, które
przysługiwałoby zmarłemu,
dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95% świadczenia,
które przysługiwałoby zmarłemu.
2. Za kwotę świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu,
uważa się kwotę emerytury, z zastrzeżeniem ust. 3, lub renty
z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
3. Jeżeli emerytura zmarłego została obliczona wraz ze
zwiększeniami, o których mowa w art. 56 ust. 3 i 4, rentę
rodzinną oblicza się jako procent świadczenia zmarłego w
wysokości pomniejszonej o te zwiększenia, odpowiednio do liczby
uprawnionych do renty. Tak obliczoną rentę rodzinną uzupełnia
się do wysokości uwzględniającej 50% zwiększenia, które
przysługiwałoby zmarłemu.
4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do obliczania renty
rodzinnej po osobach mających ustalone prawo do emerytury lub
renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie przepisów, o
których mowa w art. 195.
5. Renty rodzinne wypłaca się z Funduszu, z tym że koszty tych
rent podlegają odpowiedniej refundacji:
w części odpowiadającej zwiększeniu, o którym mowa w ust. 3
i 4, oraz w części odpowiadającej okresom pracy w
gospodarstwie rolnym uwzględnionym w myśl art. 63 ust. 1 - z
funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach o
ubezpieczeniu społecznym rolników,
w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty świadczenia
najniższego - z budżetu państwa.
Art. 74.
Wszystkim
uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta
rodzinna, z uwzględnieniem ust. 2-4.
Renta rodzinna podlega podziałowi na równe części między
uprawnionych.
W razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność
dokonania podziału renty rodzinnej po raz pierwszy lub zmiany
warunków dotychczasowego podziału renty ze względu na zmianę
liczby osób uprawnionych organ rentowy dokonuje podziału
świadczenia od miesiąca ujawnienia tych okoliczności. Przepisy
art. 129 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
W razie ujawnienia okoliczności powodujących ustanie podziału
renty rodzinnej przepis art. 133 stosuje się odpowiednio.
Dział
IV
Dodatki do emerytur i rent
Art. 75.
Dodatek
pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub
renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną
do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat
życia, z zastrzeżeniem ust. 4.
Dodatek pielęgnacyjny wynosi 106,41 zł miesięcznie.
Kwotę dodatku, o którym mowa w ust. 2, podwyższa się przy
zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent od miesiąca,
w którym przeprowadzana jest waloryzacja.
Osobie uprawnionej do emerytury lub renty przebywającej w domu
pomocy społecznej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w
zakładzie pielęgnacyjno- opiekuńczym dodatek pielęgnacyjny
nie przysługuje, chyba że przebywa poza tą placówką przez
okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu.
Art. 76.
Jeżeli do renty
rodzinnej uprawniona jest sierota zupełna, przysługuje jej
dodatek dla sierot zupełnych.
Dodatek, o którym mowa w ust. 1, wynosi 200 zł miesięcznie.
Kwotę dodatku, o którym mowa w ust. 2, podwyższa się przy
zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent od miesiąca,
w którym przeprowadzana jest waloryzacja.
Dział
V
Zasiłek pogrzebowy
Art. 77.
1. Zasiłek
pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:
ubezpieczonego,
osoby pobierającej emeryturę lub rentę,
osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do
emerytury lub renty lecz spełniała warunki do jej uzyskania i
pobierania,
członka rodziny osoby wymienionej w pkt. 1 i 2.
2. Członkami rodziny, o których mowa w ust. 1 pkt. 4 są osoby
wymienione w art. 67, z tym że od wnuków i rodzeństwa nie
wymaga się spełnienia warunku przyjęcia na wychowanie i
utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności.
3. Zasiłek pogrzebowy przysługuje również w razie śmierci
ubezpieczonego po ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć
nastąpiła w okresie pobierania zasiłku chorobowego,
świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego.
4. Zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu.
Art. 78.
Zasiłek
pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu.
Zasiłek pogrzebowy przysługuje również pracodawcy, domowi
pomocy społecznej, gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła
lub związku wyznaniowego, jeżeli pokryły koszty pogrzebu.
W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną
osobę lub podmiot, o którym mowa w ust. 2, zasiłek pogrzebowy
ulega podziałowi między te osoby lub podmioty - proporcjonalnie
do poniesionych kosztów pogrzebu.
Art. 79.
W razie
poniesienia kosztów pogrzebu przez inną osobę niż wymieniona
w art. 77 ust. 1 pkt. 4, pracodawcę, dom pomocy społecznej,
gminę, powiat, osobę prawną kościoła lub związku
wyznaniowego zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości
udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak niż
określona w art. 80.
Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt Państwa, organizacji
politycznej lub społecznej lecz osoby, o których mowa w art. 77
ust. 1 pkt. 4, poniosły również część jego kosztów,
przysługuje im zasiłek w wysokości określonej w art. 80.
Art. 80.
Zasiłek
pogrzebowy przysługuje w wysokości 200% przeciętnego
wynagrodzenia obowiązującego w dniu śmierci osoby, której
koszty pogrzebu zostały poniesione.
Kwotę, o której mowa w ust. 1, ustala się miesięcznie,
poczynając od trzeciego miesiąca kalendarzowego kwartału, na
okres 3 miesięcy, na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z
poprzedniego kwartału.
Kwotę zasiłku pogrzebowego ogłasza Prezes Zakładu w formie
komunikatu ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej
Polskiej "Monitor Polski" w terminie do 14 dnia
roboczego drugiego miesiąca każdego kwartału kalendarzowego.
Art. 81.
Prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przysługuje.
Dział
VI
Świadczenia przyznawane w szczególnym trybie
Art. 82.
Prezes Rady
Ministrów w szczególnie uzasadnionych przypadkach może
przyznać emeryturę lub rentę na warunkach i w wysokości innej
niż określone w ustawie.
Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi Rzeczypospolitej
Polskiej w terminie do dnia 31 stycznia każdego roku
kalendarzowego informację o przyznanych w roku poprzedzającym
emeryturach i rentach na podstawie ust. 1.
Art. 83.
Ubezpieczonym
oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek
szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych
w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą -
ze względuna całkowitą niezdolność do pracy lub wiek -
podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem
społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes
Zakładu może przyznać w drodze wyjątku świadczenia w
wysokości nie przekraczającej odpowiednich świadczeń
przewidzianych w ustawie.
Przepis art. 82 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 84.
Świadczenia, o których mowa w art. 82 i 83, finansowane są z budżetu państwa.
Dział
VII
Przepisy wspólne dotyczące wysokości świadczeń
Rozdział 1
Dolna i górna granica wysokości świadczeń
Art. 85.
1. Kwoty
najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy wynoszą:
415,00 zł miesięcznie - dla osób całkowicie niezdolnych do
pracy,
319,23 zł miesięcznie - dla osób częściowo niezdolnych do
pracy.
2. Kwota najniższej emerytury, z zastrzeżeniem art. 54 i 87,
oraz renty rodzinnej wynosi 415,00 zł miesięcznie.
3. Kwoty najniższych świadczeń, o których mowa w ust. 1 i 2,
podwyższa się przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji, o
którym mowa w art. 89-94.
4. Świadczenia ustalone w kwotach niższych niż określone w
ust. 1-3, w tym także świadczenia ustalone wraz ze
zwiększeniami, o których mowa w art. 56 ust. 3 i 4 oraz w art.
73 ust. 3 i 4, podwyższa się do tych kwot z urzędu, a jeżeli
ich wypłata była wstrzymana - po wznowieniu wypłaty.
Art. 86.
Kwota emerytury
lub renty wraz ze zwiększeniami, o których mowa w art. 56 ust.
3 i 4 lub w art. 73 ust. 3 i 4, nie może przekraczać 100%
podstawy wymiaru emerytury lub renty.
Ograniczenie wysokości świadczeń do 100% podstawy ich wymiaru
nie dotyczy rent i emerytury w wysokości określonej w art. 85.
Do świadczeń ustalonych w myśl art. 23 w kwotach najniższych
nie przysługują zwiększenia, o których mowa w art. 56 ust. 3
i 4 oraz w art. 73 ust. 3 i 4.
Art. 87.
1. W przypadku
gdy emerytura przysługująca z Funduszu określona w art. 26
łącznie z emeryturą dożywotnią z zakładu emerytalnego jest
niższa niż kwota, o której mowa w art. 85 ust. 2 i 3,
emeryturę przysługującą z Funduszu podwyższa się w taki
sposób, aby suma tych świadczeń nie była niższa od tej
kwoty, o ile ubezpieczony:
mężczyzna - ukończył 65 lat życia i ma okres składkowy i
nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat,
kobieta - ukończyła 60 lat życia i ma okres składkowy i
nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat, z uwzględnieniem
ust. 3 7. Przepisy art. 5 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
2. Podwyższenie, o którym mowa w ust. 1, podlega refundacji z
budżetu państwa.
3. Przy obliczaniu okresów składkowych przypadających po dniu
wejścia w życie ustawy dla celów podwyższenia emerytury w
myśl ust. 1 miesiące, w których opłacane składki na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe obliczone od podstawy wymiaru
niższej od kwoty najniższego wynagrodzenia pracowników,
uwzględnia się w części odpowiadającej proporcji tej
podstawy do kwoty najniższego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem
ust. 4.
4. Zasady, o której mowa w ust. 3, nie stosuje się, jeżeli
zmniejszenie podstawy wymiaru składek poniżej najniższego
wynagrodzenia nastąpiło na skutek pobierania wynagrodzenia za
czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów
Kodeksu pracy, zasiłków i świadczenia rehabilitacyjnego z
ubezpieczenia chorobowego lub z ubezpieczenia wypadkowego.
5. Prawo do podwyższenia, o którym mowa w ust. 1, nie
przysługuje emerytom, którzy osiągają przychód z tytułu
działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4, jeżeli
przychód ten przekracza kwotę podwyższenia.
6. W okresie składkowym, o którym mowa w ust. 1, uwzględnia
się nie więcej niż 10 lat kontynuowania ubezpieczenia w myśl
przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.
7. Do ustalenia kwoty przekroczenia, o której mowa w ust. 5,
stosuje się odpowiednio przepisy art. 104 ust. 1-8 i art. 106.
Rozdział
2
Waloryzacja świadczeń
Art. 88.
1. Emerytury i
renty podlegają waloryzacji w celu zachowania co najmniej ich
realnej wartości w odniesieniu do wzrostu cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem.
2. Przy ustalaniu wysokości zwaloryzowanych emerytur i rent
przyjmuje się, że wzrost nominalny przeciętnej emerytury i
renty nie może być niższy niż prognozowany na dany rok
średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych
powiększony:
w latach 1999-2000 o 15% różnicy pomiędzy prognozowanym na
dany rok średniorocznym wskaźnikiem przeciętnego wynagrodzenia
w gospodarce narodowej a prognozowanym na dany rok
średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług
konsumpcyjnych, jeśli prognozowany na dany rok średnioroczny
wskaźnik przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej jest
wyższy niż prognozowany na dany rok średnioroczny wskaźnik
cen towarów i usług konsumpcyjnych,
w roku 2001 i w latach następnych, o 20% różnicy, o której
mowa w pkt. 1.
3. Wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych, o którym
mowa w ust. 2, jest wskaźnik cen towarów i usług
konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów
albo wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem,
jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen towarów i usług
konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów.
Art. 89.
1. Jeżeli
wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych powiększony
stosownie do art. 88 ust. 2 wynosi:
co najmniej 110% - emerytury i renty waloryzuje się od dnia 1
marca i od dnia 1 września,
mniej niż 110% - emerytury i renty waloryzuje się od dnia 1
czerwca.
2. Dla przeprowadzenia waloryzacji w terminach określonych w
ust. 1 pkt. 1 ustala się dwa jednakowe wskaźniki waloryzacji.
3. Waloryzacja obejmuje emerytury i renty przyznane przed dniem
określonym jako termin waloryzacji.
Art. 90.
Jeżeli
wskaźnik realnej przeciętnej emerytury i renty brutto w
poprzednim roku jest niższy od przyjętego w ustawie
budżetowej, podwyższa się wskaźnik waloryzacji ustalony w
ustawie budżetowej dla najbliższego terminu waloryzacji w
bieżącym roku.
Podwyższony wskaźnik waloryzacji, o którym mowa w ust. 1,
otrzymuje się przez pomnożenie wskaźnika waloryzacji
określonego w ustawie budżetowej dla podwyżki świadczeń w
bieżącym roku i wskaźnika weryfikacyjnego.
Wskaźnik weryfikacyjny otrzymuje się przez podzielenie
wskaźnika realnej przeciętnej emerytury i renty brutto, jaki
miał być uzyskany w poprzednim roku, przez wskaźnik realnej
przeciętnej emerytury i renty brutto w poprzednim roku,
ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Wskaźnik realnej przeciętnej emerytury i renty brutto w
poprzednim roku otrzymuje się przez podzielenie wskaźnika
wzrostu nominalnego przeciętnej emerytury i renty brutto przez
średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych
ogółem.
Wskaźnik wzrostu nominalnego przeciętnej emerytury i renty
brutto stanowi iloraz wysokości przeciętnej emerytury i renty
brutto z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w danym roku i w
poprzednim roku kalendarzowym, po wyeliminowaniu jednorazowych
wypłat zapewniających realny wzrost świadczeń zgodnie z
ustawą budżetową.
Jeżeli wystąpią okoliczności, o których mowa w ust. 1,
emeryci i renciści, którym przyznano świadczenia do dnia 31
grudnia poprzedniego roku, otrzymają jednorazową wypłatę w
terminie najbliższej waloryzacji w bieżącym roku.
Kwotę jednorazowej wypłaty oblicza się jako uzupełnienie
łącznej kwoty emerytury i renty wypłaconej za poprzedni rok do
wysokości uzyskanej po jej podwyższeniu wskaźnikiem
weryfikacyjnym, o którym mowa w ust. 3.
Art. 91.
Ustalenie
wysokości zwaloryzowanej emerytury i renty polega na pomnożeniu
kwoty emerytury lub renty wskaźnikiem waloryzacji.
Równocześnie z podwyższeniem emerytury i renty następuje
podwyższenie podstawy jej wymiaru wskaźnikiem waloryzacji, o
którym mowa w ust. 1.
Art. 92.
Zmiana wysokości emerytur i rent w ramach waloryzacji następuje z urzędu, a jeżeli wypłata ich była wstrzymana - po jej wznowieniu, z uwzględnieniem wszystkich kolejnych waloryzacji przypadających w okresie wstrzymania wypłaty.
Art. 93.
1. W ustawie
budżetowej ustala się:
wzrost emerytur i rent na dany rok, co najmniej w wysokości
wynikającej z art. 88 ust. 2,
wskaźnik realnej przeciętnej emerytury i renty brutto w
odniesieniu do średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem,
wskaźnik waloryzacji emerytur i rent, dla każdego terminu
waloryzacji, stosownie do art. 89,
średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla
gospodarstw domowych emerytów i rencistów, opracowany przez
Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego,
średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych
ogółem.,
średnioroczny wskaźnik przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce
narodowej.
2. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego opracowuje prognozę
średniorocznego wskaźnika cen, o którym mowa w ust. 1 pkt. 4,
w oparciu o przyjęte do opracowania projektu ustawy budżetowej
założenia dotyczące wskaźnika cen towarów i usług
konsumpcyjnych oraz planowanych podwyżek cen urzędowych i
kontrolowanych.
3. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie
komunikatu w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor
Polski":
w terminie do 7 dnia roboczego lutego:
a) średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych
ogółem,
b) wskaźnik wzrostu nominalnego przeciętnej emerytury i renty
brutto,
c) wskaźnik realnej przeciętnej emerytury i renty brutto - w
poprzednim roku kalendarzowym,
w terminie do 15 kwietnia, a jeżeli w danym roku przeprowadzana
jest jedna waloryzacja - do 15 lipca, skorygowaną o kwotę
jednorazowej wypłaty przeciętną emeryturę i rentę brutto
oraz skorygowany wskaźnik realnej przeciętnej emerytury i renty
brutto w przypadku, o którym mowa w art. 90.
Art. 94.
1. Minister
właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor
Polski" - w terminie do dnia 10 lutego - podwyższony
wskaźnik waloryzacji, o którym mowa w art. 90.
2. Prezes Zakładu ogłasza, w formie komunikatu, w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" -
co najmniej na 12 dni roboczych przed najbliższym terminem
waloryzacji - należne od tego terminu kwoty:
najniższej emerytury i renty,
dodatków: pielęgnacyjnego i dla sieroty zupełnej,
maksymalnych zmniejszeń, o których mowa w art. 104 ust. 9.
Rozdział
3
Zbieg prawa do świadczeń
Art. 95.
W razie zbiegu u
jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie
wypłaca się jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane
przez zainteresowanego.
Przepis ust. 1 stosuje się również, z uwzględnieniem art. 96,
w razie zbiegu u jednej osoby prawa do emerytury lub renty
określonych w ustawie z prawem do świadczeń przewidzianych w
przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w
art. 1 ust. 2.
Przepis ust. 1 stosuje się również w razie zbiegu u jednej
osoby prawa do części renty rodzinnej z prawem do zasiłku lub
świadczenia przedemerytalnego.
Art. 96.
1. Odrębne
przepisy określają prawo do pobierania świadczeń w razie
zbiegu u jednej osoby prawa do emerytury z prawem do:
renty inwalidy wojennego i wojskowego, którego niezdolność do
pracy pozostaje w związku ze służbą wojskową,
renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej pobytem w
miejscach, o których mowa w art. 3 i 4 ust. 1 ustawy z dnia 24
stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego
(Dz.U. z 1997 r. Nr 142, poz. 950 oraz z 1998 r. Nr 37, poz. 204
i Nr 106, poz. 668),
renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem
przy pracy, wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy lub chorobą
zawodową.
2. Odrębne przepisy określają prawo do pobierania świadczeń
w razie zbiegu u jednej osoby prawa do emerytury lub renty z
prawem do emerytury lub renty z ubezpieczenia społecznego
rolników.
Art. 97.
Osobom uprawnionym do emerytury lub renty oraz do świadczeń o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych świadczenia przysługujące na podstawie ustawy wypłaca się w wysokości w niej określonej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.
Art. 98.
Wstrzymanie
wypłaty jednego ze świadczeń, o których mowa w art. 95,
następuje od dnia, od którego przysługuje prawo do wypłaty
świadczenia wyższego lub wybranego przez zainteresowanego.
W razie zbiegu prawa do świadczeń, o których mowa w art. 96,
świadczenia te wypłaca się od dnia powstania prawa do dwóch
świadczeń, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym
zgłoszono wniosek.
Art. 99.
W razie zbiegu prawa do zasiłku pogrzebowego określonego ustawą z prawem do zasiłku pogrzebowego ustalanym na podstawie odrębnych ustaw przysługuje tylko jeden zasiłek.
Dział
VIII
Zasady ustalania świadczeń
Rozdział 1
Powstanie i ustanie prawa do świadczeń
Art. 100.
Prawo do
świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia
wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z
zastrzeżeniem ust. 2.
Jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie
rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy
wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy, prawo do
emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty
szkoleniowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego
zasiłku, świadczenia lub wynagrodzenia.
Przepis ust. 2 nie ma zastosowania do emerytury, o której mowa w
dziale II rozdział 1.
Art. 101.
Prawo do
świadczeń ustaje:
gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania
tego prawa,
ze śmiercią osoby uprawnionej.
Art. 102.
1. Prawo do
świadczenia uzależnione od okresowej niezdolności do pracy
ustaje z upływem okresu, na jaki to świadczenie przyznano.
2. Prawo do renty szkoleniowej ustaje:
z upływem 6 miesięcy, jeżeli starosta nie wystąpi z wnioskiem
o przedłużenie tego okresu,
od dnia otrzymania zawiadomienia starosty o braku możliwości
przekwalifikowania do innego zawodu, także wówczas, gdy
zawiadomienie to organ rentowy otrzymał przed upływem 6
miesięcy,
z upływem okresu, na jaki świadczenie przyznano na wniosek
starosty,
od dnia otrzymania zawiadomienia starosty o tym, że osoba
zainteresowana przed upływem 6 miesięcy lub w okresie, o
którym mowa w pkt. 3, nie poddaje się przekwalifikowaniu
zawodowemu.
Rozdział
2
Zawieszanie lub zmniejszanie świadczeń
Art. 103.
Prawo do
emerytur i rent ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają
zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 104-106. Przepisu
ust. 1 nie stosuje się do emerytów, którzy ukończyli 60 lat
(kobiety) lub 65 lat (mężczyźni).
Prawo do emerytury lub renty może ulec zawieszeniu również na
wniosek emeryta lub rencisty.
W przypadku zgłoszenia wniosku, o którym mowa w ust. 3, przez
jedną z osób uprawnionych do renty rodzinnej, zawieszeniu ulega
część renty tej osoby. Wysokości części renty
przysługujących pozostałym członkom rodziny nie ulegają
zmianie.
Art. 104.
1. Prawo do
emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te
ulegają zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w
art. 105, w razie osiągania przychodu z tytułu działalności
podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której
mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6 ust. 1
pkt. 4 i 6.
2. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia
społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie,
służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie
pozarolniczej działalności, z uwzględnieniem ust. 3.
3. Przepis ust. 1 i 2 stosuje się również do emerytów i
rencistów osiągających przychód z tytułu działalności
wykonywanej za granicą.
4. Przepis ust. 1 i 2 stosuje się również do osób
wyłączonych z obowiązku ubezpieczenia społecznego z tytułu
ustalenia prawa do emerytury i renty lub wykonujących
działalność nie podlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu
społecznemu z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego
tytułu.
5. Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się do honorariów z tytułu
działalności twórczej i artystycznej.
6. Za przychód, o którym mowa w ust. 1, uważa się również
kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i
opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy,
wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy i kwoty
świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku
wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.
7. Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy
oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba,
ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej
niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał
kalendarzowy, ostatnio ogłoszonegoprzez Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego.
8. W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70%
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał
kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty,
świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie
większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia
obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. w wysokości:
24% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w
1998 r. - dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej
niezdolności do pracy,
18% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty z tytułu
częściowej niezdolności do pracy,
20,4% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty
rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba.
9. Kwoty maksymalnych zmniejszeń, o których mowa w ust. 8,
podlegają podwyższeniu, przy zastosowaniu wskaźnika
waloryzacji emerytur i rent w kolejnych terminach waloryzacji.
10. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor
Polski":
w terminie do 14 dnia roboczego drugiego miesiąca każdego
kwartału kalendarzowego, kwoty przychodu, o których mowa w ust.
7 i 8, z zaokrągleniem w górę do pełnych 10 groszy,
w terminie do 14 roboczego dnia listopada - kwoty graniczne
przychodu dla mijającego roku kalendarzowego.
Art. 105.
Wysokość renty
rodzinnej, przysługującej więcej niż jednej osobie, ulega
zmniejszeniu w przypadku, gdy osoba uprawniona do części renty
osiąga przychód w kwocie wyższej niż 70% przeciętnego
wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego
przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyższej
jednak niż 130% tej kwoty miesięcznie.
Zmniejszenie renty następuje poprzez zmniejszenie części renty
przysługującej osobie osiągającej przychód o kwotę
przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę, o której mowa w
art. 104 ust. 8 pkt. 3, pomnożoną przez proporcję części
renty rodzinnej przed dokonaniem zmniejszenia i pełnej renty
rodzinnej.
Przychód osiągany przez osobę uprawnioną do renty rodzinnej w
wysokości przekraczającej kwotę równą 130% przeciętnego
wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego
przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, powoduje
zawieszenie prawa do części renty rodzinnej dla tej osoby.
Wysokości części renty przysługujących pozostałym członkom
rodziny nie ulegają zmianie.
Art. 106.
Minister
właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określa, w
drodze rozporządzenia:
szczegółowe zasady zawieszania i zmniejszania świadczeń,
obowiązki emerytów i rencistów oraz płatników składek i
urzędów skarbowych,
szczegółowe zasady rocznego i miesięcznego rozliczania
świadczeń,
szczegółowe zasady zawieszania i zmniejszania świadczeń
osobom, którym świadczenia przyznano z uwzględnieniem okresów
ubezpieczenia za granicą.
Rozdział
3
Zmiany w prawie do świadczeń i ich wysokości
Art. 107.
Prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.
Art. 108.
Jeżeli po dniu,
od którego przyznano emeryturę określoną w art. 24, emeryt
podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość tego
świadczenia ulega ponownemu ustaleniu w sposób określony w
ust. 2.
Emerytury obliczone według zasad określonych w art. 26
powiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek
zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia
prawa do emerytury i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 przez
wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone
dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o
przeliczenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ust. 4 i 5.
Ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek
zgłoszony nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego
lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek
zaewidencjonowanych od miesiąca, od którego została podjęta
wypłata emerytury po raz pierwszy, do miesiąca poprzedzającego
miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury.
Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do kolejnych wniosków o
ustalenie emerytury w nowej wysokości.
Art. 109.
Na wniosek
emeryta lub rencisty wysokość emerytury określonej w art. 53
oraz renty ulega ponownemu ustaleniu na zasadach określonych w
art. 110-113.
Jeżeli w wyniku ponownego ustalenia emerytura lub renta jest
niższa, świadczenie przysługuje w dotychczasowej wysokości.
Art. 110.
Wysokość
emerytury lub renty oblicza się ponownie od podstawy wymiaru
ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem ust.
3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki
na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i
rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w
całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik
wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio
obliczonego.
Warunek posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy
wymiaru nie jest wymagany od emeryta lub rencisty, który od dnia
ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o
ponowne ustalenie świadczenia, w myśl ust. 1, nie pobrał
świadczenia wskutek zawieszenia prawa do emerytury lub renty lub
okres wymagany do ustalenia podstawy przypada w całości po
przyznaniu prawa do świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy
wynosi co najmniej 130%.
Okres ostatnich 20 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15
ust. 1, obejmuje okres przypadający bezpośrednio przed rokiem,
w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie wysokości
świadczenia, z uwzględnieniem art. 176.
Art. 111.
Wysokość
emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust.
2 i3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do
jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na
ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe
na podstawie przepisów prawa polskiego:
z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do
ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,
z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat
kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy,
w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie emerytury lub
renty, z uwzględnieniem art. 176,
z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania
ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o
ponowne ustalenie emerytury lub renty, a wskaźnik wysokości
podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.
2. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach
określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio
przyjętą do obliczenia świadczenia.
3. Podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach
określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom
przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie
tej podstawy.
Art. 112.
1. Jeżeli
emeryt lub rencista zgłosi wniosek o ponowne ustalenie
wysokości świadczenia przez doliczenie nie uwzględnionych
dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych lub
nieskładkowych, kwotę przysługującego świadczenia zwiększa
się doliczając:
do kwoty emerytury, o której mowa w art. 53 lub renty z tytułu
całkowitej niezdolności do pracy:
a) po 1,3% podstawy wymiaru ustalonej w wyniku waloryzacji, za
każdy rok okresów składkowych, o których mowa w art. 6,
b) po 0,7% podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za
każdy rok okresów nieskładkowych, o których mowa w art. 7,
do kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz
do kwoty renty rodzinnej część wzrostu, o którym mowa w pkt.
1, ustaloną przy zastosowaniu wskaźnika procentowego,
określonego odpowiednio w art. 62 ust. 2 lub w art. 73 ust. 1.
2. Przy obliczaniu wzrostu, o którym mowa w ust. 1, okresy
składkowe i nieskładkowe ustala się z uwzględnieniem pełnych
miesięcy.
Art. 113.
Ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, poprzez doliczenie nie uwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż po zakończeniu kwartału kalendarzowego, jeżeli emeryt lub rencista pozostaje w ubezpieczeniu, chyba że w kwartale kalendarzowym ustało ubezpieczenie.
Art. 114.
1. Prawo do
świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na
wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po
uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną
przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące
przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do
świadczeń lub na ich wysokość.
2. Jeżeli prawo do świadczeń lub ich wysokość ustalono
orzeczeniem organu odwoławczego, organ rentowy na podstawie
dowodów lub okoliczności, o których mowa w ust. 1:
wydaje we własnym zakresie decyzję przyznającą prawo do
świadczeń lub podwyższającą ich wysokość,
występuje do organu odwoławczego z wnioskiem o wznowienie
postępowania przed tym organem, gdy z przedłożonych dowodów
lub ujawnionych okoliczności wynika, że prawo do świadczeń
nie istnieje lub że świadczenia przysługują w niższej
wysokości; z wnioskiem tym organ rentowy może wystąpić w
każdym czasie,
wstrzymuje wypłatę świadczeń w całości lub części,
jeżeli emeryt lub rencista korzystał ze świadczeń na
podstawie nieprawdziwych dokumentów lub zeznań albo w innych
wypadkach złej woli.
Dział
IX
Postępowanie w sprawach świadczeń i wypłata
świadczeń
Rozdział 1
Ogólne zasady postępowania
Art. 115.
1. Decyzje w
sprawach świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają, z
uwzględnieniem ust. 2-4, organy rentowe właściwe ze względu
na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej.
2. Biuro Rent Zagranicznych i wyznaczone przez Prezesa Zakładu
jednostki organizacyjne Zakładu wydają decyzje w sprawie
świadczeń i świadczenia te wypłacają:
1) osobom zamieszkałym za granicą w państwie, z którym
łączy Rzeczpospolitą Polską umowa międzynarodowa w
dziedzinie ubezpieczeń społecznych,
2) osobom, którym przy ustalaniu prawa i wysokości emerytury
lub renty uwzględniono okresy ubezpieczenia, o których mowa w
art. 8.
3. Osobom zamieszkałym za granicą w państwie, z którym nie
łączy Rzeczpospolitą Polską umowa międzynarodowa w
dziedzinie ubezpieczeń społecznych, decyzje w sprawach
świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają organy rentowe
właściwe ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania w Polsce
osoby zainteresowanej (ubezpieczonego).
4. Wojskowe organy emerytalne lub organy emerytalne określone w
przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym wydają decyzje w sprawach
świadczeń i świadczenia te wypłacają osobom, o których mowa
w art. 1 ust. 2.
Art. 116.
Postępowanie w
sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku
zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Wniosek o emeryturę lub rentę może być wycofany, jednakże
nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji. Wnioski
w sprawie przyznania świadczeń zgłasza się w organie rentowym
bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek, z
uwzględnieniem art. 182.
Wnioski w sprawie przyznania świadczeń osobom, o których mowa
w art. 115 ust. 2 i 3, zgłasza się w organach rentowych
wymienionych w tych przepisach, z uwzględnieniem postanowień
umów międzynarodowych.
Do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być
dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich
wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra
właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
Art. 117.
Okresy
składkowe, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt. 2-9 i ust. 2
pkt. 1 lit. b)-d), pkt. 2 lit. d) i pkt. 4-17, okresy
nieskładkowe, o których mowa w art. 7oraz okresy, o których
mowa w art. 10 ust. 1 pkt. 1 mogą być uwzględnione, jeżeli
zostały udowodnione dokumentami (zaświadczeniami) lub wpisami w
legitymacji ubezpieczeniowej bądź uznane orzeczeniem sądu, z
uwzględnieniem ust. 3 i 4.
Przypadające po dniu wejścia w życie ustawy okresy składkowe,
o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt. 1, okresy nieskładkowe, o
których mowa w art. 7 pkt. 1 oraz dane o podstawie wymiaru
składek i wysokości wpłaconych składek podlegają
uwzględnieniu na podstawie informacji zarejestrowanych na koncie
ubezpieczonego.
Okresy przebywania w więzieniach polskich za działalność
polityczną, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8, potwierdza
Prezes Sądu Wojewódzkiego, a w przypadku przebywania w
więzieniach bez wyroku - Szef Urzędu Ochrony Państwa.
Okresy, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt. 10 i art. 7 pkt. 4,
mogą być udowodnione dokumentami lub zeznaniami świadków.
Oceny tych dokumentów i zeznań dokonuje, w drodze decyzji,
Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
zgodnie z przepisami o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w
drodze rozporządzenia, określa rodzaje dowodów niezbędnych do
ustalenia prawa i wysokości świadczeń w przypadkach, gdy konto
ubezpieczonego nie zawiera tych informacji.
Art. 118.
Organ rentowy
wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia
jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia
ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z
uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.
Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia
oraz jego wysokość, organ rentowy dokonuje wypłaty
świadczenia w terminie określonym w ust. 1.
Jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie
jest możliwe ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za
datę wyjaśnienia ostatniej okoliczności, o której mowa w ust.
1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu do
przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ
rentowy, albo datę przedstawienia tych dowodów.
Przy dokonywaniu wypłaty wynikającej z decyzji ponownie
ustalającej prawo do świadczenia lub jego wysokość, ust. 1 -3
stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniem ust. 5.
Wypłata świadczenia wynikająca z decyzji, o której mowa w
ust. 4, następuje w najbliższym terminie płatności
świadczenia albo w następnym terminie płatności, jeżeli
okres między datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności
niezbędnej do wydania tej decyzji a najbliższym terminem
płatności jest krótszy niż 30 dni.
Przepisów ust. 1-5 nie stosuje się, jeżeli umowy
międzynarodowe stanowią inaczej.
Od decyzji organu rentowego przysługują osobie zainteresowanej
środki odwoławcze określone w odrębnych przepisach.
Art. 119.
Organ rentowy
wydaje decyzję o przyznaniu renty z tytułu okresowej
niezdolności do pracy na okres wskazany w orzeczeniu lekarza
orzecznika.
W razie orzeczenia o celowości przekwalifikowania zawodowego
organ rentowy wydaje decyzję o przyznaniu renty szkoleniowej na
okres 6 miesięcy i kieruje zainteresowanego do powiatowego
urzędu pracy w celu poddania przekwalifikowaniu zawodowemu.
Na wniosek starosty organ rentowy wydaje decyzję o
przedłużeniu prawa do renty szkoleniowej na okres wskazany w
tym wniosku, z uwzględnieniem przepisu art. 60 ust. 2.
Organ rentowy ponownie kieruje zainteresowanego do lekarza
orzecznika, jeżeli starosta zawiadomi o braku możliwości
przekwalifikowania do innego zawodu.
Art. 120.
Jeżeli prawo do świadczeń zostało udowodnione, ale zainteresowany nie przedłożył dowodów niezbędnych do ustalenia wysokości świadczeń, organ rentowy przyznaje zainteresowanemu świadczenia w kwocie zaliczkowej zbliżonej do kwoty przewidywanych świadczeń.
Art. 121.
Wyciągi z akt
stanu cywilnego, zaświadczenia wydawane w celu ustalenia
uprawnień do świadczeń oraz pisma o wydanie tych dokumentów
są wolne od opłat.
W sprawach świadczeń przewidzianych w ustawie osoby
zainteresowane i organy rentowe są zwolnione od wszelkich
opłat.
Art. 122.
Organy
administracji rządowej, samorządowej i pracodawcy są
zobowiązane do udzielania organom rentowym pomocy i informacji w
sprawach świadczeń przewidzianych w ustawie.
Podmioty, o których mowa w ust. 1, są zobowiązane - na wniosek
osób zainteresowanych lub organu rentowego - do nieodpłatnego
poświadczania własnoręczności lub autentyczności podpisów
na oświadczeniach (deklaracjach) i formularzach rentowych
wymaganych do uzyskania lub pobierania rent z instytucji
zagranicznych.
Przepis ust. 2 nie narusza przepisów art. 96 ustawy z dnia 14
lutego 1991 r.
- Prawo o notariacie (Dz.U. Nr 22, poz. 91 oraz z 1997 r. Nr 28,
poz. 153).
Art. 123.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowy tryb postępowania w sprawach ustalania prawa do świadczeń pieniężnych przewidzianych w ustawie.
Art. 124.
W postępowaniu w sprawach o świadczenia określone w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej.
Rozdział
2
Obowiązki płatników składek, świadczeniobiorców oraz innych
podmiotów
Art. 125.
1. Pracodawcy
obowiązani są do:
współdziałania z pracownikiem w gromadzeniu dokumentacji
niezbędnej do przyznania świadczenia,
wydawania pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczeń
niezbędnych do ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości.,
przygotowania wniosku o emeryturę i przedłożenia go za zgodą
pracownika organowi rentowemu nie później niż na 30 dni przed
zamierzonym terminem przejścia pracownika na emeryturę, z
uwzględnieniem art. 182,
przygotowania, za zgodą pracownika, wniosku o rentę z tytułu
niezdolności do pracy i przedłożenia go organowi rentowemu na
30 dni przed ustaniem prawa do zasiłków chorobowych,
poinformowania bezzwłocznie, po śmierci pracownika, pozostałej
po nim rodziny o warunkach uzyskania renty rodzinnej,
przygotowania wniosku o rentę i przedłożenia go organowi
rentowemu.
2. Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio do innych płatników
składek, z wyjątkiem zleceniodawców, osób fizycznych
zatrudniających pracowników, nie wypłacających świadczeń z
ubezpieczenia chorobowego oraz płatników składek, którzy
opłacają składkę za siebie i osoby współpracujące.
Art. 126.
Osoba, która złożyła wniosek o przyznanie świadczenia, do którego prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz osoba mająca ustalone prawo do takiego świadczenia, jest zobowiązana, na żądanie organu rentowego poddać się badaniom lekarskim oraz na wniosek lekarza orzecznika badaniom psychologicznym, jeżeli są one niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń określonych ustawą. Przepis art. 134 ust. 1 pkt 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 127.
Emeryt lub
rencista jest obowiązany zawiadomić organ rentowy o podjęciu
działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4, oraz o
wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu.
Obowiązki określone w ust. 1 spoczywają odpowiednio na
pracodawcy i zleceniodawcy, a w przypadku osób pełniących
służbę - na płatniku składek.
Art. 128.
Na żądanie
organu rentowego emeryt lub rencista jest zobowiązany do
potwierdzania własnoręcznym podpisem istnienia dalszego prawa
do pobierania świadczeń określonych ustawą.
W razie zaistnienia okoliczności uniemożliwiających lub
utrudniających emerytowi lub renciście złożenie tego podpisu,
istnienie dalszego prawa do pobierania świadczeń przez tego
emeryta lub rencistę może potwierdzić własnoręcznym podpisem
upoważniona osoba sprawująca faktyczną opiekę nad emerytem
lub rencistą.
Własnoręczność podpisu osób, o których mowa w ust. 1 i 2,
potwierdzają nieodpłatnie właściwe organy administracji
rządowej lub jednostek samorządu terytorialnego.
Przepis ust. 3 nie narusza przepisów art. 96 ustawy Prawo o
notariacie.
W razie niespełnienia wymogu, o którym mowa w ust. 1, przepisy
art. 101 i 134 stosuje się odpowiednio.
Rozdział
3
Ogólne zasady wypłaty świadczeń
Art. 129.
Świadczenia
wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych
świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym
zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z
uwzględnieniem ust. 2.
W razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu
przypadającym bezpośrednio po miesiącu, w którym nastąpiła
śmierć ubezpieczonego, emeryta lub rencisty, rentę rodzinną
wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż od
dnia spełnienia warunków do renty przez uprawnionych członków
rodziny.
Warunkiem podjęcia wypłaty emerytury, o której mowa w art. 26,
dla członków otwartych funduszy emerytalnych jest zawarcie
umowy emerytalnej, o której mowa w przepisach o zakładach
emerytalnych.
Art. 130.
1. Świadczenia
wypłaca się za miesiące kalendarzowe w dniu ustalonym w
decyzji organu rentowego jako termin płatności świadczeń, z
uwzględnieniem ust. 4.
2. Świadczenia wypłaca się osobom uprawnionym, za
pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w
zakresie doręczania świadczeń albo na wniosek tej osoby, na
jej rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie
oszczędnościowo- kredytowej, z uwzględnieniem ust. 3.
3. Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności, karę aresztu
wojskowego albo karę aresztu za wykroczenie oraz osobie
tymczasowo aresztowanej świadczenia wypłaca się za
pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w
zakresie doręczania świadczeń:
1) pod adresem zakładu karnego lub aresztu,
2) na wniosek tej osoby - na jej rachunek w banku albo osobie
wskazanej przez tę osobę, po uprzednim pouczeniu o
okolicznościach, o których mowa w art. 138 ust. 2 pkt. 1.
4. Osobom zamieszkałym za granicą w państwach, z którymi
Rzeczpospolitą Polską łączą umowy międzynarodowe w
dziedzinie ubezpieczeń społecznych, świadczenia przekazuje
się za pośrednictwem banków kwartalnie najpóźniej do
ostatniego dnia kwartału, chyba że umowy międzynarodowe
stanowią inaczej.
5. Za dzień wypłaty świadczeń, o których mowa w ust. 4,
uważa się dzień przekazania należności do banku.
Art. 131.
1. W przypadku
renty rodzinnej, do której uprawniona jest więcej niż jedna
osoba, części renty, o których mowa w art. 74 ust. 2,
przysługujące:
osobie małoletniej,
osobie pełnoletniej, nad którą ustanowiona została opieka
prawna, wypłaca się osobom sprawującym opiekę nad tymi
osobami, po uprzednim pouczeniu o okolicznościach, o których
mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6.
2. Część renty rodzinnej przysługującą osobie pełnoletniej
innej niż wymieniona w ust. 1 pkt. 2, wypłaca się - na wniosek
tej osoby - innej osobie pełnoletniej uprawionej do części tej
renty rodzinnej albo osobie, która sprawowała opiekę nad
wnioskodawcą przed osiągnięciem pełnoletności, po uprzednim
pouczeniu o okolicznościach, o których mowa w art. 138 ust. 2
pkt. 1.
3. W razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność
dokonania podziału renty po raz pierwszy lub zmiany warunków
dotychczasowego podziału renty organ rentowy wypłaca
wyrównanie świadczenia od miesiąca ujawnienia tych
okoliczności.
4. Kwoty wypłacone przed dokonaniem podziału renty rodzinnej za
okres, za który ustala się ten podział:
zalicza się na poczet kwot przysługujących w wyniku dokonania
tego podziału, jeżeli za okres ten przysługuje wyrównanie
świadczenia,
nie podlegają dochodzeniu, jeżeli w wyniku podziału ustalono,
że za okres ten przysługiwało świadczenie w niższej
wysokości.
5. W przypadku pobytu sieroty zupełnej w zakładzie specjalnym,
w domu dziecka lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej rentę
rodzinną wraz z dodatkiem dla sieroty zupełnej wpłaca się na
rachunek oszczędnościowy w banku, wskazanym przez kierownika
placówki lub opiekuna ustanowionego przez sąd.
6. W przypadku pobytu w zakładzie specjalnym, w domu dziecka lub
w placówce opiekuńczo-wychowawczej więcej niż jednej sieroty
zupełnej uprawnionych do jednej renty rodzinnej, każdej z nich
wypłaca się przysługującą jej część renty oraz dodatek
dla sieroty zupełnej. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio.
Art. 132.
Emerytowi lub renciście, który zamieszkał za granicą, świadczenie wypłaca się - na jego wniosek - osobie przez niego upoważnionej do odbioru, zamieszkałej w kraju lub na rachunek bankowy emeryta lub rencisty w kraju, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.
Art. 133.
1. W razie
ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub
ich wysokości przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca
się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych
świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż:
od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie
sprawy lub wydano decyzję z urzędu,
za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym
mowa w pkt. 1, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych
świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub
odwoławczego.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio również w razie
ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości
wskutek wznowienia postępowania przed organami odwoławczymi
albo wskutek kasacji, z tym że za miesiąc zgłoszenia wniosku
przyjmuje się miesiąc wniesienia wniosku o wznowienie
postępowania lub o kasację.
Art. 134.
1. Wypłatę
świadczeń wstrzymuje się, jeżeli:
powstaną okoliczności uzasadniające zawieszenie prawa do
świadczeń lub ustanie tego prawa,
osoba pobierająca świadczenia mimo pouczenia lub żądania
organu rentowego nie przedłoży dowodów stwierdzających dalsze
istnienie prawa do świadczeń,
osoba uprawniona do świadczeń nie poddała się badaniu
lekarskiemu lub psychologicznemu, bez uzasadnionych przyczyn,
mimo wezwania organu rentowego,
okaże się, że prawo do świadczeń nie istniało,
świadczenia nie mogą być doręczone z przyczyn niezależnych
od organu rentowego.
2. Wstrzymanie wypłaty świadczeń następuje poczynając od
miesiąca:
przypadającego po miesiącu, w którym ustało prawo do
świadczenia ustalone wskutek okresowej niezdolności do pracy,
przypadającego po miesiącu, w którym organ rentowy wydał
decyzję o wstrzymaniu wypłaty w przypadkach, o których mowa w
ust. 1 pkt. 1-4,
za który przysługiwało świadczenie nie doręczone w
przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt. 5.
3. Przepis ust. 2 pkt. 2 stosuje się odpowiednio, jeżeli
powstaną okoliczności uzasadniające zmniejszenie wysokości
świadczeń.
4. Decyzji o wstrzymaniu wypłaty świadczeń nie wydaje się w
przypadkach określonych w art. 102 ust. 1 i ust. 2 pkt. 1 i 3.
Art. 135.
W razie ustania
przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia,
wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak
nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o
wznowienie wypłaty lub wydano z urzędu decyzję o jej
wznowieniu, z uwzględnieniem ust. 2.
W przypadkach określonych w art. 134 ust. 1 pkt. 5 wypłatę
świadczenia wznawia się, od miesiąca, w którym ją
wstrzymano, jednak za okres nie dłuższy niż 3 lata
poprzedzające bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono
wniosek o wznowienie wypłaty.
Jeżeli wstrzymanie wypłaty świadczeń nastąpiło na skutek
błędu organu rentowego, wypłatę wznawia się, poczynając od
miesiąca, w którym je wstrzymano, jednak za okres nie dłuższy
niż 3 lata poprzedzające bezpośrednio miesiąc, w którym
zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano decyzję z
urzędu o jej wznowieniu.
Art. 136.
W razie śmierci
osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone
ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się
małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne
gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i
dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego
gospodarstwa domowego, a w razie ich braku innym członkom
rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu
pozostawała ta osoba.
Osoby wymienione w ust. 1 mają prawo do udziału w dalszym
prowadzeniu postępowania o świadczenia, nie ukończonego
wskutek śmierci osoby, która o te świadczenia wystąpiła.
Roszczenia o wypłatę świadczeń, o których mowa w ust. 1,
wygasają po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby,
której świadczenia przysługiwały, chyba że przed upływem
tego okresu zgłoszony zostanie wniosek o dalsze prowadzenie
postępowania.
Art. 137.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowe zasady wypłaty świadczeń.
Rozdział
4
Zwrot nienależnie pobranych świadczeń, egzekucja i potrącenia
ze świadczeń
Art. 138.
1. Osoba, która
nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich
zwrotu.
2. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1
uważa się:
świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności
powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo
wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części,
jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku
prawa do ich pobierania,
świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych
zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego
wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.
3. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1
uważa się również świadczenia wypłacone z przyczyn
niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w
decyzji tego organu.
4. Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych
świadczeń za okres dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli osoba
pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy o zajściu
okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do
świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub
w części, a mimo to świadczenia były jej nadal wypłacane, w
pozostałych zaś wypadkach - za okres dłuższy niż 3 lata, z
zastrzeżeniem ust. 5.
5. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z
osiągnięciem przychodów, o których mowa w art. 104 ust. 1,
podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 1 rok
kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o
rozliczeniu świadczenia, jeżeli osoba pobierająca to
świadczenie powiadomiła organ rentowy o osiągnięciu
przychodu, w pozostałych zaś przypadkach - za okres nie
dłuższy niż 3 latakalendarzowe poprzedzające rok wydania tej
decyzji.
6. Organ rentowy może odstąpić od żądania zwrotu kwot
nienależnie pobranych świadczeń w całości lub w części,
zmniejszyć wysokość potrąceń , ustaloną zgodnie z art. 140
ust. 4 pkt. 1, lub zawiesić dokonywanie tych potrąceń na okres
nie dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli zachodzą szczególnie
uzasadnione okoliczności.
Art. 139.
1. Ze
świadczeń pieniężnych określonych w ustawie - po odliczeniu
składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych
należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych -
podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art. 141, następujące
należności:
świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej,
kwoty nienależnie pobranych emerytur, rent i innych świadczeń
z tytułu:
a) zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego za
okres przed dniem wejścia w życie ustawy,
b) ubezpieczeń społecznych, o których mowa w ustawie o
systemie ubezpieczeń społecznych, wraz z odsetkami za zwłokę
w ich spłacie,
c) zaopatrzenia określonego w odrębnych przepisach,
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie
należności alimentacyjnych,
należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na
podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego,
sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie
należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
kwoty nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub
pielęgnacyjnych w razie braku możliwości potrącenia z
wypłacanych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych, wraz z
odsetkami za zwłokę w ich spłacie,
kwoty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu
alimentacyjnego,
zasiłki wypłacane z tytułu pomocy społecznej, jeżeli przy
wypłacie zastrzeżono ich potrącanie,
zasiłki i świadczenia wypłacone na podstawie przepisów o
zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, za okres, za który
przyznano bezrobotnemu prawo do emerytury lub renty,
z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do
świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach
opiekuńczo-leczniczych lub zakładach
pielęgnacyjno-opiekuńczych - na wniosek dyrektorów tych
placówek.
2. Odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne nie może
przekraczać zaliczki i innych należności z tytułu podatku
dochodowego od osób fizycznych.
3. Potrącenia należności wymienionych w ust. 1 dokonuje się w
kolejności podanej w tym przepisie.
4. Przy dokonywaniu potrąceń, o których mowa w ust. 1 pkt 4,
potrąca się w pierwszej kolejności alimenty zaległe za okres
wskazany w tytule wykonawczym, pod warunkiem uzyskania od
wierzyciela oświadczenia, że nie zostały w inny sposób
uiszczone przez dłużnika.
Art. 140.
1. Potrącenia,
o których mowa w art. 139, mogą być dokonywane, z
zastrzeżeniem art. 141, w następujących granicach:
świadczeń alimentacyjnych, o których mowa w art. 139 ust. 1
pkt. 3 - do wysokości 60% świadczenia,
należności egzekwowanych związanych z:
a) odpłatnością za pobyt w domach pomocy społecznej,
b) odpłatnością za pobyt w zakładach opiekuńczo-leczniczych,
c) odpłatnością za pobyt w zakładach
pielęgnacyjno-opiekuńczych, do wysokości 50% świadczenia,
innych egzekwowanych należności - do wysokości 25%
świadczenia.
2. Jeżeli sumy, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt. 3 i 5,
mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna
suma, która może być potrącona, nie wystarcza na pełne
pokrycie egzekwowanych należności, organ rentowy dokonuje
przekazania potrąconych kwot po uzyskaniu rozstrzygnięcia
organu egzekucyjnego. Do czasu uzyskania tego rozstrzygnięcia
kwoty te pozostają w depozycie Zakładu.
3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio w przypadku zbiegu
egzekucji sum, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt. 3 i 5, z
potrąceniem należności alimentacyjnych, o których mowa w art.
139 ust.1 pkt. 4.
4. Potrącenia, z zastrzeżeniem art. 141, nie mogą
przekraczać:
50% miesięcznego świadczenia - jeżeli potrąceniu podlegają
należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt. 1 i 2 oraz w
pkt. 6-10,
60% miesięcznego świadczenia - jeżeli potrąceniu podlegają
należności alimentacyjne, o których mowa w art. 139 ust. 1
pkt. 4.
5. Jeżeli należności alimentacyjne, o których mowa w art. 139
ust. 1 pkt. 4, mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli,
a łączna suma, która może być potrącona, nie wystarcza na
pełne pokrycie tych należności, potrącenia ustala się
proporcjonalnie do wysokości udziału każdej z tych
należności w łącznej sumie należności określonych w
tytułach wykonawczych dla bieżących należności.
6. W przypadku zbiegu:
potrąceń sum egzekwowanych, o których mowa w art. 139 ust. 1
pkt. 3 i 5, potrącenia nie mogą przekraczać łącznie:
a) 60% świadczenia, jeżeli podlegają potrąceniu należności
alimentacyjne,
b) 50% świadczenia, jeżeli podlegają potrąceniu należności
inne niż alimentacyjne, z zastrzeżeniem lit. c),
c) 25% świadczenia, jeżeli podlegają potrąceniu wyłącznie
należności egzekwowane, o których mowa w art. 140 ust. 1 pkt.
3,
potrąceń sum egzekwowanych, o których mowa w art. 139 ust. 1
pkt. 3 i 5 z
potrąceniami innych należności, o których mowa w art. 139
ust. 1 pkt. 1-2, 4, 6-10 - stosuje się odpowiednio przepis pkt.
1 lit. a) i b),
potrąceń, o których mowa w ust. 4 - stosuje się odpowiednio
przepis pkt. 1 lit. a) i b).
7. Wysokość części świadczenia podlegającego egzekucjom, o
których mowa w ust. 1 oraz wysokość potrąceń, o których
mowa w ust. 4, a także wysokość części świadczenia
podlegającego potrąceniom, o których mowa w ust. 6, ustala
się od kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej
zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
8. Przepisy ust. 1-7 stosuje się odpowiednio przy dokonywaniu
potrąceń z renty rodzinnej, do której uprawniona jest więcej
niż jedna osoba, przy czym granice potrąceń ustala się
proporcjonalnie do części renty podlegającej tym potrąceniom.
Art. 141.
1. Emerytury i
renty są wolne od egzekucji i potrąceń, z zastrzeżeniem ust.
2, w części odpowiadającej:
50% kwoty najniższej emerytury lub renty - zależnie od rodzaju
pobieranego przez emeryta (rencistę) świadczenia - przy
potrącaniu:
a) należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt. 3, wraz z
kosztami i opłatami egzekucyjnymi,
b) należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt. 4,
c) należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt. 5,
60% kwoty najniższej emerytury lub renty - przy potrącaniu
należności, o których mowa w art. 139 ust.1 pkt. 1 i 2 i 6-10.
2. Kwoty emerytur i rent przyznanych z uwzględnieniem okresów
ubezpieczenia za granicą, wolne od potrąceń i egzekucji ustala
się proporcjonalnie do wypłacanego świadczenia.
3. Kwoty wolne od potrąceń i egzekucji ustala się dla emerytur
i rent wraz ze wszystkimi wzrostami, zwiększeniami, dodatkami
oraz innymi świadczeniami wypłacanymi wraz z emeryturą lub
rentą na podstawie odrębnych przepisów z wyłączeniem
zasiłku rodzinnego, dodatku dla sierot zupełnych i dodatku
(zasiłku) pielęgnacyjnego.
4. W razie zbiegu uprawnień do dwóch lub więcej świadczeń
pieniężnych kwotę wolną od egzekucji i potrąceń ustala się
od jednego - wyższego świadczenia.
Art. 142.
W zakresie nie uregulowanym w art. 139-141 do egzekucji ze świadczeń pieniężnych stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego albo przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Art. 143.
W razie przyznania lub podwyższenia świadczeń za okres wsteczny, organ rentowy ma prawo potrącić na zaspokojenie należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt. 1 i 2, 4 i 6 -10, kwotę wyrównania należną do dnia wydania decyzji ustalającej prawo do świadczeń lub ustalającej prawo do świadczeń w podwyższonej wysokości.
Art. 144.
Od osób nie uprawnionych do pobierania świadczeń określonych w ustawie kwoty nienależnie pobranych świadczeń, o których mowa w art. 138 ust. 2 i 3, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, na podstawie prawomocnej decyzji organu rentowego.
Dział
X
Przepisy zmieniające, przejściowe i końcowe
Rozdział 1
Zmiany w przepisach obowiązujących
Art. 145.
1. W ustawie z
dnia 16 grudnia 1972 r. o świadczeniach odszkodowawczych
przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w
związku ze służbą wojskową (Dz. U. Nr 53, poz. 342, z 1985
r. Nr 20, poz. 85 oraz z 1989 r. Nr 35, poz. 192) wprowadza się
następujące zmiany:
tytuł ustawy otrzymuje brzmienie:
"o świadczeniach przysługujących w razie wypadków i
chorób pozostających w związku ze służbą wojskową.";
w art. 1 wyrazy "Świadczenia odszkodowawcze"
zastępuje się wyrazami
"Świadczenia w razie wypadków i chorób pozostających w
związku ze służbą wojskową";
tytuł rozdziału 2 otrzymuje brzmienie:
"Jednorazowe odszkodowanie pieniężne oraz świadczenia
rentowe";
w rozdziale 2 dodaje się art. 9a w brzmieniu:
"Art. 9a. 1. Żołnierze powołani do służby zawodowej po
dniu 1 stycznia 1999 r., którzy ulegli wypadkowi podczas lub w
związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, otrzymują
rentę z tytułu niezdolności do służby, a w razie śmierci -
członkowie rodziny rentę rodzinną, w wysokości i na warunkach
określonych w przepisach oświadczeniach z tytułu wypadków
przy pracy i chorób zawodowych, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
2. O inwalidztwie żołnierzy i związku tego inwalidztwa lub
śmierci ze służbą wojskową orzekają wojskowe komisje
lekarskie na zasadach określonych w przepisach o zaopatrzeniu
emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin.
3. Świadczenia dla osób określonych w ust. 1 finansowane są
ze środków budżetowych będących w dyspozycji Ministra Obrony
Narodowej.".
Art. 146.
W ustawie z dnia
29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych
oraz ich rodzin (Dz.U. z 1983 r. Nr 13, poz. 68, z 1990 r. Nr 34,
poz. 198 i Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450, z 1992 r.
Nr 21, poz. 84, z 1993 r. Nr 129, poz. 602, z 1994 r. Nr 10, poz.
37, z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 138, poz. 681, z 1996 r. Nr 136,
poz. 636, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 106, poz.
668) wprowadza się następujące zmiany:
w art. 21 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
"3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się do osób urodzonych
przed dniem 1 stycznia 1949 r.";
skreśla się art. 26;
art. 40 otrzymuje brzmienie:
"Art. 40. Prawo do renty inwalidy wojskowego, którego
niezdolność do pracy nie pozostaje w związku ze służbą
wojskową, ulega zawieszeniu lub wysokość tej renty ulega
zmniejszeniu na zasadach określonych w przepisach o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.";
skreśla się art. 47;
art. 49 otrzymuje brzmienie:
"Art. 49. Prawo do renty rodzinnej przysługującej po
żołnierzu, którego śmierć nie pozostaje w związku ze
służbą wojskową, ulega zawieszeniu lub wysokość tej renty
ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w przepisach o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.";
w art. 54:
a) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
"2a. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osoby
pobierającej uposażenie w stanie spoczynku przyznane ze
względu na wiek.",
b) po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:
"3a. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do osoby
pobierającej uposażenie w stanie spoczynku przyznane z powodu
choroby lub utraty sił albo uposażenie rodzinne.",
c) w ust. 4 wyrazy "o którym mowa w ust. 1 pkt. 2 oraz w
ust. 2 i 3" zastępuje się wyrazami "o którym mowa w
ust. 1 pkt. 2, ust. 2, 2a oraz w ust. 3 i 3a";
art. 64 otrzymuje brzmienie:
"Art. 64. W sprawach nie uregulowanych w ustawie stosuje
się odpowiednio: art. 12-14, 70, 74, 83, 88-93, 102, 107, 114,
126- 131 i 133-144 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr ...,
poz. ...).".
Art. 147.
W ustawie z dnia
17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 1983 r. Nr
30, poz. 143, z 1985 r. Nr 4, poz. 15, z 1986 r. Nr 42, poz. 202,
z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr 35, poz. 192, z 1991 r. Nr 104, poz.
450, Nr 106, poz. 457 i Nr 110, poz. 474 oraz z 1995 r. Nr 16,
poz. 77) wprowadza się następujące zmiany:
1. w art. 2 w pkt 5. przecinek na końcu zastępuje się kropką
oraz skreśla się pkt. 6 i 7;
2. w art. 12 po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu: "5.
Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się
wynagrodzenie po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę
składek na ubezpieczenia społeczne.";
3. skreśla się rozdział 7a i 8;
4) art. 48 otrzymuje brzmienie:
"Art. 48.1. Prawo do zasiłków określonych w ustawie i ich
wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają:
płatnicy składek, którzy zgłaszają do ubezpieczenia
chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, z zastrzeżeniem pkt. 2,
Zakład Ubezpieczeń Społecznych:
a) ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do
ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych,
b) osobom uprawnionym do świadczeń za okres po ustaniu
ubezpieczenia chorobowego.
Liczbę ubezpieczonych, o której mowa w ust. 1, ustala się na
rok kalendarzowy według stanu na 30 listopada poprzedniego roku
kalendarzowego, a w odniesieniu do płatników składek, którzy
w poprzednim roku kalendarzowym nie zgłaszali nikogo do
ubezpieczenia chorobowego - według stanu na pierwszy miesiąc, w
którym dokonali takiego zgłoszenia.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontynuuje po 31 grudnia
podjętą wcześniej wypłatę zasiłku, nawet jeśli od 1
stycznia płatnik składek jest zobowiązany, zgodnie z ust. 1,
do wypłaty zasiłków.
Jeżeli do ustalenia podstawy wymiaru zasiłków przyjmowane jest
wynagrodzenie z okresu, za który zakład pracy, zgodnie z
przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych, nie miał
obowiązku przedkładania imiennego raportu zawierającego
zestawienie wypłaconych składników wynagrodzenia, informacje
te zakład pracy przedkłada na odrębnym zaświadczeniu,
którego wzór określi minister właściwy do spraw
zabezpieczenia społecznego.";
5. w art. 51 skreśla się wyrazy "i pogrzebowe";
6. w art. 54:
a) w ust. 1 skreśla się wyrazy "oraz wychowawczego",
b) w ust. 2 skreśla się wyrazy "i pogrzebowego";
7. w art. 58:
a) w ust. 2 wyrazy " , opiekuńczego i wychowawczego"
zastępuje się wyrazami "i opiekuńczego",
b) dodaje się ust. 2a i 2b w brzmieniu:
"2a. Przepisy ustawy stosuje się odpowiednio do osób
odbywających zastępcze formy służby wojskowej oraz do osób
wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do
pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub
tymczasowego aresztowania.
2b. Prawo do zasiłków przysługujących osobom odbywającym
zastępcze formy służby wojskowej ustalają oraz zasiłki te
wypłacają płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe.".
Art. 148.
W ustawie z dnia
12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144, z
1989 r. Nr 35, poz. 192, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr
94, poz. 422, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z
1996 r. Nr 24, poz. 110 i Nr 100, poz. 461 oraz z 1998 r. Nr 106,
poz. 668) wprowadza się następujące zmiany:
w art. 18 w ust. 4 wyrazy "dyrektora wojewódzkiego urzędu
pracy" zastępuje się wyrazem "starosty";
art. 19 otrzymuje brzmienie:
"Art. 19. Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy
spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową ustala
się zgodnie z zasadami przewidzianymi dla rent z tytułu
niezdolności do pracy w przepisach o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z tym że:
1) renta nie może być niższa niż:
a) 80% podstawy jej wymiaru - dla osoby całkowicie niezdolnej do
pracy,
b) 60% podstawy jej wymiaru - dla osoby częściowo niezdolnej do
pracy,
2) renta szkoleniowa wynosi 100% podstawy jej wymiaru, jeżeli
niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowana jest
skutkami wypadku lub choroby zawodowej,
3) renta, o której mowa w pkt. 1 i 2, nie może być niższa
niż 120% kwoty najniższej renty z tytułu niezdolności do
pracy ustalonej i podwyższonej zgodnie z przepisami o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.";
skreśla się art. 20, 21 i 23;
w art. 24:
a) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
"2a. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osoby
pobierającej uposażenie w stanie spoczynku przyznane ze
względu na wiek.",
b) po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:
"3a. Przepisy ust. 3 stosuje się odpowiednio do osoby
pobierającej uposażenie w stanie spoczynku przyznane z powodu
choroby lub utraty sił albo uposażenie rodzinne.";
po art. 25 dodaje się art. 25a w brzmieniu: "Art. 25a. 1.
Renta z tytułu niezdolności do pracy spowodowana wypadkiem przy
pracy lub chorobą zawodową nie ulega zawieszeniu ani
zmniejszeniu w razie osiągania przychodów, o których mowa w
art. 104 ust. 1-4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr ... poz.
...).
2. Renta szkoleniowa nie przysługuje w razie osiągania
przychodu, o którym mowa w ust. 1, bez względu na wysokość
tego przychodu.";
art. 27 otrzymuje brzmienie:
"Art. 27. 1. Wysokość renty rodzinnej ustala się zgodnie
z zasadami przewidzianymi dla rent rodzinnych w przepisach o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z
tym, że renta rodzinna nie może być niższa niż 120% kwoty
najniższej renty rodzinnej ustalonej i podwyższonej zgodnie z
przepisami o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.
2. Przepisy art. 25a stosuje się odpowiednio.";
w art. 29 skreśla się pkt. 2;
skreśla się art. 44.
Art. 149.
W ustawie z dnia
18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób
prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin (Dz.U.
z 1989 r. Nr 46, poz. 250, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r.
Nr 104, poz. 450 i Nr 110, poz. 474, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z
1996 r. Nr 100, poz. 461 i Nr 124, poz. 585, z 1997 r.Nr 28, poz.
153 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 137, poz. 887) wprowadza
się następujące zmiany:
w art. 7:
a) w ust. 5:
- wyrazy " , macierzyńskiego i pogrzebowego"
zastępuje się wyrazami "i macierzyńskiego",
- po wyrazach "z zastrzeżeniem ust." dodaje się
wyrazy "5a i",
b) po ust. 5 dodaje się ust. 5a w brzmieniu:
"5a. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłków, o których
mowa w ust. 5,
przyjmuje się kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek na
ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 18,
71 % podstawy wymiaru składek na to ubezpieczenie.",
c) w ust. 6 po wyrazach "ust. 5" dodaje się wyrazy
"i ust. 5a";
skreśla się art. 19;
po art. 35 dodaje się art. 35a w brzmieniu:
"Art. 35a. Prawo do świadczeń pieniężnych w razie
choroby i macierzyństwa na zasadach określonych w ustawie mają
również twórcy, artyści i osoby wykonujące wolny zawód,
podlegający ubezpieczeniu chorobowemu jako osoby prowadzące
pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów o systemie
ubezpieczeń społecznych.".
Art. 150.
W ustawie z dnia
26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 1997 r. Nr 56,
poz. 357 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668) wprowadza się
następujące zmiany:
w art. 88 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
"2a. Nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed
dniem 1 stycznia 1969 r. zachowują prawo do emerytury, o której
mowa w ust. 1, bez względu na wiek, w ciągu ośmiu lat od dnia
wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr..., poz.
...), jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu
emerytalnego.";
skreśla się art. 89;
w art. 90 po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
"5. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w
formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej
Polskiej "Monitor Polski" co najmniej na 12 dni
roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji należną od
tego terminu kwotę dodatku za tajne nauczanie.".
Art. 151.
W ustawie z dnia
16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U.
Nr 31, poz. 214, z 1984 r. Nr 35, poz. 187, z 1988 r. Nr 19, poz.
132, z 1989 r. Nr 4, poz. 24, Nr 34, poz. 178 i 182, z 1990 r. Nr
20, poz. 121, z 1991 r. Nr 55, poz. 234, Nr 88 poz. 400 i Nr 95,
poz. 425, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 90, poz. 451, z 1994 r.
Nr 136, poz. 704, z 1995 r. Nr 132, poz. 640, z 1996 r. Nr 89,
poz. 402 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 98, poz. 604, Nr 133,
poz. 882 i 883 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 131, poz.
860) w art. 27 po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się do osób urodzonych przed
dniem 1 stycznia 1949 r.".
Art. 152.
W ustawie z dnia
20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U.
z 1994 r. Nr 7, poz. 25, Nr 77, poz. 355, Nr 91, poz. 421 i Nr
105, poz. 509, z 1995 r. Nr 34, poz. 163 i Nr 81, poz. 406, z
1996 r. Nr 77, poz. 367, z 1997 r. Nr 75 , poz. 471, Nr 98, poz.
604, Nr 106, poz. 679, Nr 117, poz. 751, 752 i 753, Nr 121, poz.
769, Nr 124, poz. 782 i Nr 133, poz. 882 oraz z 1998 r. Nr 98,
poz. 607) w art. 782 wprowadza się następujące zmiany:
1) w § 1 wyrazy "- uposażenia, które pobierał sędzia w
stanie spoczynku" zastępuje się wyrazami " - podstawy
wymiaru";
2) po § 1 dodaje się § 1 a w brzmieniu:
"§1a. Podstawę wymiaru uposażenia rodzinnego, o którym
mowa w § 1, stanowi renta, jaka przysługiwałaby zmarłemu z
tytułu całkowitej niezdolności do pracy ustalana według zasad
określonych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych";
3) po § 2 dodaje się § 3 w brzmieniu:
"§3. W razie zbiegu prawa do uposażenia rodzinnego z
prawem do emerytury lub renty przysługuje, na wniosek
zainteresowanego, albo uposażenie rodzinne, albo emerytura lub
renta.".
Art. 153.
W ustawie z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych (Dz.U. z 1991 r. Nr 44, poz. 194 i Nr 107, poz. 464, z 1992 r. Nr 54, poz. 254, z 1994 r. Nr 1, poz. 3 i Nr 43, poz. 163, z 1996 r. Nr 41, poz. 175 i Nr 89, poz. 402, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 75, poz. 467 i 469, Nr 104, poz. 661, Nr 121, poz.770 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 117, poz. 756) w art. 60 skreśla się wyrazy " , dodatków do emerytury lub renty".
Art. 154.
W ustawie z dnia
17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu społecznym duchownych (Dz.U. Nr
29, poz. 156, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz.
450, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, 1996 r. Nr 100, poz. 461, z 1997 r.
Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 137 poz. 887) w art. 23
wprowadza się następujące zmiany:
w ust. 1 skreśla się wyrazy "i zasiłku pogrzebowego w
razie śmierci ubezpieczonego lub członka rodziny";
w ust. 2 skreśla się wyrazy "i pogrzebowego";
dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
"3. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń, o których
mowa w art. 7 ust. 1 pkt. 2, przyjmuje się kwoty stanowiące
podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po
odliczeniu kwoty odpowiadającej 18,71% podstawy wymiaru składek
na to ubezpieczenie.".
Art. 155.
W ustawie z dnia
22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 1990 r.
Nr 21 poz. 124, Nr 43, poz. 253, z 1994 r. Nr 98, poz. 471 oraz z
1997 r. Nr 9, poz. 43 i Nr 28, poz. 153) w art. 23 dodaje się
ust. 3 w brzmieniu:
"3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się do osób urodzonych
przed dniem 1 stycznia 1949 r.".
Art. 156.
W ustawie z dnia
12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 1990 r. Nr
65, poz. 385, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 63, poz. 314, z 1994
r. Nr 1, poz. 3, Nr 43, poz. 163, Nr 105, poz. 509 i Nr 121, poz.
591, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i Nr 24, poz. 110, z 1997 r. Nr 28,
poz. 153, Nr 96, poz. 590, Nr 104, poz. 661, Nr 121, poz. 770 i
Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 50, poz. 310 i Nr 106, poz.
668) wprowadza się następujące zmiany:
w art. 112 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
"3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się do osób urodzonych
przed dniem 1 stycznia 1949 r.";
skreśla się art. 114.
Art. 157.
W ustawie z dnia
29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 1998 r. Nr 64,
poz. 414, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756) wprowadza się
następujące zmiany:
1. w art. 2a ust. 1 pkt. 2 po wyrazie "fizycznych"
stawia się przecinek i dodaje wyrazy "składki na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie zdrowotne
płacone przez ośrodki pomocy społecznej, a także składki z
tytułu ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i chorobowego
określonych w odrębnych przepisach,
2. w art. 12a dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i
dodaje się ust. 2 w brzmieniu:
"2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego
określi, w drodze rozporządzenia, zasady i formy
współdziałania a także finansowania organizacji, o których
mowa w ust. 1.
3. w art. 27:
a) ust. 1-3 otrzymują brzmienie:
"1. Zasiłek stały przysługuje osobie nie pozostającej w
zatrudnieniu, opiekującej się dzieckiem, wymagającym ze strony
innej osoby stałej opieki, polegającej na bezpośredniej,
osobistej opiece i pielęgnacji lub systematycznym
współdziałaniu w postępowaniu edukacyjnym, leczniczym lub
rehabilitacyjnym, jeżeli dziecko jest uprawnione do zasiłku
pielęgnacyjnego i dochód rodziny nie przekracza dwukrotnego
dochodu określonego zgodnie z art. 4.
2. Osobie, o której mowa w ust. 1, przysługuje zasiłek stały
również w wypadku, gdy opiekuje się pełnoletnim dzieckiem,
jeżeli dziecko to jest uprawnione do zasiłku pielęgnacyjnego.
3. Przez dziecko, o którym mowa w ust. 1 i 2, należy rozumieć
dziecko własne, przysposobione, lub przebywające w rodzinie
zastępczej.",
b) po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:
"3a. W wypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i
emerytury przyznanej na podstawie przepisów o uprawnieniach do
wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi
wymagającymi stałej opieki lub art. 31b ust. 7, zasiłek stały
nie przysługuje.";
4. art. 31b otrzymuje brzmienie:
"Art. 31b :
1. Za osobę, o której mowa w art. 27 ust. 1 i 2, oraz osobę, o
której mowa w art. 31 ust. 4a, ośrodek pomocy społecznej
opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty
najniższego wynagrodzenia, chyba że osoba ta podlega
obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych
tytułów.
2. Za osobę opiekującą się dzieckiem, o którym mowa w art.
27 ust. 1 i 2, ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe, od kwoty, o której mowa w
ust. 1, jeżeli dochód rodziny nie przekracza dwukrotnego
dochodu określonego zgodnie z art. 4, chyba że osoba podlega
obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych
tytułów.
3. Za osobę rezygnującą z pracy w związku z koniecznością
sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad ciężko chorym
członkiem rodziny oraz wspólnie nie zamieszkującymi matką,
ojcem lub rodzeństwem, ośrodek pomocy społecznej opłaca
składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, od kwoty, o
której mowa w ust. 1, jeżeli dochód w rodzinie osoby
opiekującej się nie przekracza dwukrotnego dochodu określonego
zgodnie z art. 4 i osoba opiekująca się nie podlega
obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych
tytułów. Dotyczy to również osób, które w związku z
koniecznością sprawowania opieki pozostają na bezpłatnym
urlopie.
4. Przez ojca i matkę, o których mowa w ust. 3, należy
rozumieć również ojca i matkę współmałżonka.
5. Wystąpienie ciężkiej choroby u osoby, o której mowa w ust.
3, wymaga przedłożenia orzeczenia o stanie zdrowia tej osoby.
6. Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości
określonej przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych jest
opłacana za:
osoby, o których mowa w art. 27 ust. 1 i 2 oraz w art. 31b ust.
2, przez okres niezbędny do spełnienia warunku do uzyskania
prawa do emerytury, jednak nie dłużej niż przez 20 lat,
osobę, o której mowa w art. 31 ust. 4a, przez okres pobierania
gwarantowanego zasiłku okresowego,
osobę, o której mowa w art. 31b ust. 3 przez okres sprawowania
opieki z zastrzeżeniem ust. 8.
7. Osoby, o których mowa w art. 27 ust. 1 i 2, za które
ośrodek pomocy społecznej opłacał składkę na ubezpieczenie
społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r. nabywają prawo do
emerytury bez względu na wiek, jeżeli w dniu 1 stycznia 1999 r.
ukończyły co najmniej 45 lat i mają okres ubezpieczenia
(składkowy i nieskładkowy) wynoszący co najmniej 20 lat.
Wysokość emerytury dla tych osób ustala się według zasad
przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych dla ubezpieczonych urodzonych przed
dniem 1 stycznia 1949 r.
8. Składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby, o
których mowa w ust. 6 pkt. 3, opłaca się od dnia 1 stycznia
2000 r.".
Art. 158.
W ustawie z dnia
24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego
(Dz.U. z 1997 r. Nr 142, poz. 950 oraz z 1998 r. Nr 37, poz. 204
i Nr 106, poz. 668) wprowadza się następujące zmiany:
w art. 14 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
"3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się do osób urodzonych
przed dniem 1 stycznia 1949 r.";
w art. 15 po ust. 5 dodaje się ust. 6 w brzmieniu:
"6. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w
formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej
Polskiej "Monitor Polski" co najmniej na 12 dni
roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji należną od
tego terminu kwotę dodatku kombatanckiego.".
Art. 159.
W ustawie z dnia
10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy
zawodowych oraz ich rodzin (Dz.U. z 1994 r. Nr 10, poz. 36, z
1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 1, poz.1 oraz z 1997 r. Nr
28, poz. 153 i Nr 141, poz. 944) wprowadza się następujące
zmiany:
art. 6 otrzymuje brzmienie:
"Art. 6. Emerytury i renty podlegają waloryzacji na
zasadach i w terminach przewidzianych w przepisach o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.";
art. 40 otrzymuje brzmienie:
"Art. 40. Do emerytów i rencistów osiągających przychody
z tytułu stosunku pracy, służby, innej pracy zarobkowej lub
prowadzenia pozarolniczej działalności stosuje się art.
103-106 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr ..., poz.
...).".
Art. 160.
W ustawie z dnia
18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy
Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej,
Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich
rodzin (Dz.U. Nr 53, poz. 214, z 1995 r. Nr 4, poz. 17 oraz z
1997 r. Nr 28, poz. 153) wprowadza się następujące zmiany:
art. 6 otrzymuje brzmienie:
"Art. 6. Emerytury i renty podlegają waloryzacji na
zasadach i w terminach przewidzianych w przepisach o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.";
art. 41. otrzymuje brzmienie:
"Art. 41. Do emerytów i rencistów osiągających przychody
z tytułu stosunku pracy, służby, innej pracy zarobkowej lub
prowadzenia pozarolniczej działalności stosuje się art.
103-106 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr ..., poz.
...).".
Art. 161.
W ustawie z dnia
2 września 1994 r. o dodatku i uprawnieniach przysługujących
żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo
zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach
wydobywania rud uranu (Dz.U. Nr 111, poz. 537 oraz z 1995 r. Nr
138, poz. 681) w art. 2 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
"3. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w
formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej
Polskiej "Monitor Polski" co najmniej na 12 dni
roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji należną od
tego terminu kwotę dodatku, o którym mowa w ust. 1.".
Art. 162.
W ustawie z dnia
1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych
(Dz.U. z 1998 r. Nr 102, poz. 651 i Nr 106, poz. 668) wprowadza
się następujące zmiany:
tytuł ustawy otrzymuje brzmienie "o zasiłkach rodzinnych,
pielęgnacyjnych i wychowawczych;
w art. 14a po wyrazach "w domu pomocy społecznej"
dodaje się wyrazy " , w zakładzie opiekuńczo-leczniczym
lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym,";
po rozdziale 2 dodaje się rozdział 2a w brzmieniu:
"Rozdział 2a :
Art. 15a.:
Zasiłek wychowawczy przysługuje uprawnionemu do urlopu
wychowawczego.
Zasiłki wychowawcze są finansowane z budżetu państwa.
Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zasady,
wysokość i tryb przyznawania zasiłku wychowawczego.".
Art. 163.
W ustawie z dnia
14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu
(Dz.U. z 1997 r. Nr 25, poz. 128, Nr 28, poz. 153, Nr 41, poz.
255, Nr 63, poz. 403, Nr 93, poz. 569, Nr 108, poz. 692, Nr 121,
poz. 770, Nr 123, poz. 776 oraz z 1998 r. Nr 66, poz. 431, Nr
106, poz. 668, Nr 108, poz. 684 i Nr 137, poz. 887) wprowadza
się następujące zmiany:
w art. 2 w ust. 1:
a) w pkt. 2 w lit. c wyrazy "renty inwalidzkiej"
zastępuje się wyrazami
"renty z tytułu niezdolności do pracy, renty
szkoleniowej",
b) po pkt. 22 dodaje się pkt. 22a w brzmieniu:
"22a) składkach na ubezpieczenia społeczne - oznacza to
składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i
wypadkowe,finansowane z własnych środków płatnika tych
składek,";
w art. 16 ust. 5-7 otrzymują brzmienie:
"5. Bezrobotnym skierowanym na szkolenie przez powiatowy
urząd pracy w okresie odbywania szkolenia przysługują na
zasadach przewidzianych dla pracowników świadczenia z tytułu
wypadków przy pracy i chorób zawodowych powstałych w związku
ze szkoleniem oraz w drodze do i z miejsca szkolenia.
6. Świadczenia, o których mowa w ust. 5, z wyjątkiem renty z
tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinnej i szkoleniowej,
wypłacane są z Funduszu Pracy przez powiatowy urząd pracy na
podstawie orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych, po sporządzeniu protokołu okoliczności i
przyczyn wypadku przez zespół powypadkowy jednostki
szkoleniowej lub po stwierdzeniu przez państwowego inspektora
sanitarnego choroby zawodowej.
7. Osobom skierowanym na szkolenie przez powiatowy urząd pracy,
nie posiadającym statusu bezrobotnego, przysługuje
odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia od następstw
nieszczęśliwych wypadków powstałych w związku ze szkoleniem
oraz w drodze do i z miejsca szkolenia.";
w art. 23 w ust. 2 w pkt 3 wyraz "inwalidzkiej"
zastępuje się wyrazami "z tytułu niezdolności do pracy,
renty szkoleniowej";
w art. 28 w ust. 2 w pkt 3 wyraz "inwalidzkiej"
zastępuje się wyrazami "z tytułu niezdolności do pracy,
renty szkoleniowej";
w art. 29 w ust. 1 i 2 wyraz "inwalidzkiej" zastępuje
się wyrazami "z tytułu niezdolności do pracy, renty
szkoleniowej";
w art. 30 w ust. 1 skreśla się wyrazy "z wyjątkiem
okresów ich pobierania za czas udokumentowanej niezdolności do
pracy, które wlicza się jako okresy nieskładkowe";
w art. 31 ust. 3a otrzymuje brzmienie:
"3a. Bezrobotnym uprawnionym do zasiłku lub stypendium
przysługują one również za okres udokumentowanej
niezdolności do pracy, za który na podstawie odrębnych
przepisów pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia lub
przysługują im zasiłki z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby lub macierzyństwa.";
w art. 37a wyrazy "art. 16 ust. 4-6 oraz art. 31 ust. 3a i
5" zastępuje się wyrazami "art. 16 ust. 4 i 5 oraz
art. 31 ust. 3a";
w art. 37b w ust. 5 wyrazy "art. 16 ust. 4-6 oraz art. 31
ust. 3a i 5" zastępuje się wyrazami "art. 16 ust. 4 i
5 oraz art. 31 ust. 3a";
art. 37c otrzymuje brzmienie:
"Art. 37c. Powiatowy urząd pracy ustala i opłaca, w
wysokości i na zasadach określonych w odrębnych przepisach,
składkę na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe od
stypendiów wypłaconych na podstawie art. 37a i 37b.";
w art. 37j po ust. 6 dodaje się ust. 7 w brzmieniu:
"7. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie, o którym mowa w
ust. 6, wypłacone za okres po dniu 31 grudnia 1998 r. pomniejsza
się o naliczone i potrącone od tego wynagrodzenia składki na
ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.";
12) w art. 37k w ust. 1:
a) w pkt. 3, po przecinku, dodaje się wyraz "lub",
b) w pkt. 4 wyrazy "okres zatrudnienia wynoszący, łącznie
z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresu
zatrudnienia" zastępuje się wyrazami "posiada okres
uprawniający do emerytury wynoszący";
w art. 49 w ust. 1 skreśla się pkt. 3;
w art. 53 w ust. 1 w pkt. 3 kropkę zastępuje się przecinkiem i
dodaje się wyrazy "a także żołnierzy niezawodowych w
służbie czynnej, osób odbywających zastępcze formy służby
wojskowej, osób przebywających na urlopach wychowawczych oraz
pobierających zasiłek macierzyński.";
w art. 57 ust. 1 po pkt. 3 dodaje się pkt. 3a w brzmieniu:
"3a) świadczeń, o których mowa w art. 16 ust. 5".
Art. 164.
W ustawie z dnia
6 lipca 1995 r. o przedsiębiorstwie państwowym "Polskie
Koleje Państwowe"(Dz.U. Nr 95, poz. 474, z 1996 r. Nr 147,
poz. 687, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 96, poz. 591, Nr 104,
poz. 661 i Nr 121, poz. 770 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr
117, poz. 756) wprowadza się następujące zmiany:
1. skreśla się art. 9;
2. po art. 46 dodaje się art. 46a w brzmieniu:
"Art. 46a :
Pracownikowi kolejowemu pobierającemu emeryturę lub rentę z
tytułu niezdolności do pracy przyznaną na podstawie
dotychczasowych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników kolejowych i ich rodzin lub przepisów ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr ..., poz. ...) oraz członkom
rodziny tego pracownika pobierającym po nim rentę rodzinną
przyznaną na podstawie wymienionych przepisów przysługuje
prawo do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego,
na zasadach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra
właściwego do spraw transportu w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw budżetu; prawo do deputatu węglowego nie
przysługuje jednak emerytowi lub renciście, jeżeli nie
przysługiwało mu w zatrudnieniu, z tytułu którego powstało
prawo do emerytury lub renty.
Ekwiwalent pieniężny, o którym mowa w ust. 2, przyznaje i
wypłaca przy emeryturze lub rencie Zakład Ubezpieczeń
Społecznych z dotacji celowej z budżetu państwa.
Świadczenia określone w ust. 1 i 2 przysługują również
emerytowi lub renciście, który pobiera kolejową emeryturę lub
kolejową rentę z tytułu zatrudnienia w okresach
równorzędnych z okresami zatrudnienia na kolei, oraz osobie,
której przyznano kolejową emeryturę lub kolejową rentę w
drodze wyjątku.".
Art. 165.
W ustawie z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i
identyfikacji podatników (Dz.U. Nr 142, poz. 702 oraz z 1997 r.
Nr 88, poz. 554) wprowadza się następujące zmiany:
w tytule ustawy dodaje się wyrazy "i płatników";
w art. 1 po wyrazie "podatników," dodaje się wyrazy
"płatników podatków, a także płatników składek na
ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenia zdrowotne.";
w art. 2:
a) dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1, a wyrazy
"osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające
osobowości prawnej oraz zakłady (oddziały) osób prawnych,
które na podstawie odrębnych przepisów są podatnikami"
zastępuje się wyrazami "osoby prawne oraz jednostki
organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które na
podstawie odrębnych ustaw są podatnikami",
b) po ust. 1 dodaje się ust. 2 i 3 w brzmieniu:
"2. Obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają również inne
podmioty niż wymienione w ust. 1, jeżeli na podstawie
odrębnych ustaw są podatnikami, a w szczególności zakłady
(oddziały) osób prawnych oraz płatnicy podatków; podmioty te
również otrzymują NIP.
3. Obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają także podmioty
będące, na podstawie odrębnych ustaw, płatnikami składek na
ubezpieczenia społecznelub ubezpieczenia zdrowotne, zwane dalej
"płatnikami składek ubezpieczeniowych"; podmioty te
również otrzymują NIP.";
w art. 3:
a) w ust. 1 po wyrazie "podatników," dodaje się
wyrazy "płatników podatków i płatników składek
ubezpieczeniowych",
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a i 1b w brzmieniu:
"1a. Postępowanie w sprawie nadania NIP prowadzone jest na
podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa
(Dz.U. Nr 137, poz. 926 i Nr 160, poz. 1083 oraz z 1998 r. Nr
106, poz. 668) z tym że w sprawach o stwierdzenie nieważności
decyzji o nadaniu NIP nie stosuje się terminu przewidzianego w
art. 249 § 1 i 2 oraz art. 338 §
1. W tym przypadku termin stwierdzenia nieważności decyzji
wynosi 7 lat od dnia doręczenia decyzji.
1b. W przypadku umorzenia, napodstawie art. 338 § 1 Ordynacji
podatkowej, postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności
decyzji o nadaniu NIP postępowanie to wznawia się z
urzędu.",
c) w ust. 2 wyrazy "decyzji administracyjnej urzędu
skarbowego" zastępuje się wyrazami "decyzji wydanej
przez urząd skarbowy",
d) w ust. 3 na końcu kropkę zastępuje się przecinkiem i
dodaje wyrazy "płatnika podatku albo płatnika składek
ubezpieczeniowych.";
w art. 4 po pkt. 3 dodaje się pkt. 4 w brzmieniu:
"4) dla płatników podatków oraz płatników składek
ubezpieczeniowych, nie będących jednocześnie podatnikami, o
których mowa w pkt. 1-3 - urząd skarbowy właściwy ze względu
na miejsce zamieszkania lub siedzibę płatnika; w pozostałych
przypadkach właściwym urzędem skarbowym jest Drugi Urząd
Skarbowy Warszawa-Śródmieście.";
w art. 5:
a) w ust. 1 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i
dodaje wyrazy "bez względu na rodzaj oraz liczbę
opłacanych przez podatnika podatków, formę opodatkowania,
liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej oraz
liczbę prowadzonych przedsiębiorstw.",
b) w ust. 3:
- wyrazy "numer REGON" zastępuje się wyrazami
"numer identyfikacyjny REGON",
- po pkt. 2 dodaje się pkt. 3 w brzmieniu:
"3) w przypadku podatkowych grup kapitałowych - dane
dotyczące spółek wchodzących w skład grupy, w tym również
NIP nadane tym spółkom.",
c) w ust. 5 wyraz "zarządzenia" zastępuje się
wyrazem "rozporządzenia",
d) po ust. 5 dodaje się ust. 6 w brzmieniu:
"6. Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio do
płatników podatków oraz płatników składek
ubezpieczeniowych.";
w art. 6:
a) w ust. 1 dodaje się drugie zdanie w brzmieniu:
"Zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się niezależnie od
zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 9 ust. 1
ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług
oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50, Nr 28, poz. 127 i
Nr 129, poz. 599, z 1994 r. Nr 132, poz. 670, z 1995 r. Nr 44,
poz. 231 i Nr 142, poz. 702 i 703, z 1996 r. Nr 137, poz. 640
oraz z 1997 r. Nr 111, poz. 722, Nr 123, poz. 776 i 780, Nr 137,
poz. 926, Nr 141, poz. 943 i Nr 162, poz. 1104).",
b) w ust. 6 po wyrazie "lub" dodaje się wyraz
"samodzielnie",
c) ust. 9 otrzymuje brzmienie:
"9. Płatnicy podatków, nie podlegający obowiązkowi
ewidencyjnemu jako podatnicy, dokonują zgłoszenia
identyfikacyjnego nie później niż w terminie przekazania do
organu podatkowego pierwszej deklaracji podatkowej, do której
składania obowiązani są płatnicy podatków.",
d) po ust. 9 dodaje się ust. 10 w brzmieniu:
"10. Płatnicy składek ubezpieczeniowych, nie podlegający
obowiązkowi ewidencyjnemu jako podatnicy ani jako płatnicy
podatków, dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego nie później
niż w terminach przewidzianych w odrębnych przepisach
dotyczących terminów zgłaszania do ubezpieczeń społecznych
lub ubezpieczenia zdrowotnego.";
w art. 7 wyrazy "art. 6 ust. 1-7" zastępuje się
wyrazami "art. 6 ust. 1-7, 9 i 10" a po wyrazie
"podatnik," dodaje się wyrazy "płatnik podatku
oraz płatnik składek ubezpieczeniowych";
w art. 9:
a) w ust. 1:
- w pkt. 1 liczbę "60" zastępuje się liczbą
"30" i wyrazy "informację o zmianie danych"
zastępuje się wyrazami "zgłoszenie aktualizacyjne",
- w pkt. 2 wyrazy "informację o zmianie danych"
zastępuje się wyrazami "zgłoszenie aktualizacyjne",
- w pkt. 3 wyrazy "informację o zmianie danych objętych
zgłoszeniem identyfikacyjnym w terminie przewidzianym do
złożenia zeznania rocznego" zastępuje się wyrazami
"zgłoszenie aktualizacyjne wraz z zeznaniem rocznym",
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Obowiązek dokonania zgłoszenia aktualizacyjnego przez
podatników, o których mowa w art. 6 ust. 1, występuje
również w przypadku, gdy podatnikom tym, w wyniku utraty prawa
do zwolnienia od podatku od towarów i usług lub rezygnacji z
tego prawa, zmieniła się właściwość urzędu skarbowego; w
tym przypadku zgłoszenia aktualizacyjnego dokonuje się w
urzędzie skarbowym właściwym w sprawach podatku od towarów i
usług, wraz ze zgłoszeniem rejestracyjnym, o którym mowa w
art. 9 ust. 1 ustawy powołanej w art. 6 ust. 1.",
c) po ust. 2 dodaje się ust. 3-6 w brzmieniu:
"3. Aktualizacji danych ewidencyjnych dotyczących
podatkowych grup kapitałowych dokonuje spółka będąca
płatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, wskazanym w
umowie. Powyższy obowiązek jest niezależny od obowiązku
aktualizacji danych, ciążącego na każdej ze spółek
wchodzących w skład podatkowej grupy kapitałowej.
4. Płatnicy podatków, nie podlegający obowiązkowi
aktualizacji danych ewidencyjnych jako podatnicy, dokonują
zgłoszenia aktualizacyjnego nie później niż w -
następującym bezpośrednio po zaistnieniu zdarzenia
powodującego obowiązek aktualizacji - terminie przekazania do
organu podatkowego pierwszej deklaracji podatkowej, do składania
której obowiązani są płatnicy podatków.
5. Do płatników składek ubezpieczeniowych stosuje się
odpowiednio tryb aktualizacji danych określony w ust. 1 pkt. 1.
6. Do aktualizacji danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym
stosuje się odpowiednio wzory formularzy zgłoszeń
identyfikacyjnych, ustalone przez Ministra Finansów, w drodze
rozporządzenia.";
w art. 10:
a) dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1, a wyrazy
"składania informacji o zmianie danych objętych tym
zgłoszeniem" zastępuje się wyrazami "zgłoszeń
aktualizacyjnych",
b) po ust. 1 dodaje się ust. 2 w brzmieniu:
"2. Minister Finansów może określić, w drodze
rozporządzenia:
1) inne, nie krótsze niż przewidziane w ustawie, terminy
dokonywania zgłoszenia identyfikacyjnego i aktualizacyjnego,
2) terminy dokonywania zgłoszenia identyfikacyjnego przez
podatników innych podatków niż wymienione w art. 6 ust. 1-8,
3) tryb przekazywania do urzędów skarbowych zgłoszeń
identyfikacyjnych oraz aktualizacyjnych, dokonywanych przez
podatników za pośrednictwem płatnika podatku dochodowego od
osób fizycznych, z wykorzystaniem masowych form transmisji
danych.";
11) w art. 11 po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne
nie mające osobowości prawnej oraz inne podmioty będące
podatnikami na podstawie przepisów prawa polskiego oraz
ratyfikowanych umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita
Polska jest stroną, w tym także mające miejsce zamieszkania,
siedzibę lub zarząd za granicą, w przypadku uzyskania numeru
służącego identyfikacji dla celów podatkowych lub
ubezpieczeń społecznych w innym państwie są obowiązane
podawać ten numer na żądanie:
1) organów podatkowych,
2) organów kontroli skarbowej i jednostek organizacyjnych
kontroli skarbowej,
3) płatników podatków,
4) organów i instytucji ubezpieczeń społecznych.";
w art. 12:
a) w ust. 2 po wyrazie "wygasa" dodaje się wyrazy
"z mocy prawa",
b) w ust. 3 liczbę "60" zastępuje się liczbą
"30";
po art. 12 dodaje się art. 12a w brzmieniu:
"Art. 12a. Przepisy niniejszego rozdziału, dotyczące
podatników, stosuje się odpowiednio do płatników podatków
oraz płatników składek ubezpieczeniowych.";
w art. 13:
a) w ust. 3 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
"Zainteresowanym może być zarówno sam podatnik, którego
potwierdzenie dotyczy, jak i osoba trzecia, mająca interes
prawny w złożeniu wniosku."
b) po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Urząd skarbowy wydaje, na wniosek podatnika, duplikat
decyzji o nadaniu NIP. Za wydanie duplikatu pobierana jest przez
urząd skarbowy opłata w wysokości 3 zł, stanowiąca dochód
budżetu państwa.";
w art. 14 w ust. 2 w pkt. 1 i 2 po wyrazie
"identyfikacyjnych" dodaje się
wyrazy "i aktualizacyjnych";
w art. 15 w ust. 2 po pkt. 4 dodaje się pkt. 5 w brzmieniu:
"5) Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych - do realizacji
zadań i celów określonych w odrębnych ustawach.";
po art. 15 dodaje się art. 15a w brzmieniu:
"Art. 15a. Przepisy niniejszego rozdziału, dotyczące
podatników, stosuje się odpowiednio do płatników podatków
oraz płatników składek ubezpieczeniowych.";
w art. 17:
a) w ust. 1 po wyrazach "w art. 8 ust. 3, 4 lub 6"
dodaje się wyrazy "oraz art. 9 ust. 1 pkt. 2",
b) w ust. 2 po wyrazie "ustawy" dodaje się wyrazy
"oraz płatnik podatku, a także płatnik składek
ubezpieczeniowych";
w art. 22:
a) w ust. 1 liczbę "3" zastępuje się liczbą
"4",
b) w ust. 3 wyraz "zarządzenia" zastępuje się
wyrazem "rozporządzenia".
Art. 166.
W ustawie z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i
senatora (Dz.U. Nr 73, poz. 350 i Nr 137, poz. 638 oraz z 1997 r.
Nr 28, poz. 153, Nr 98, poz. 604, Nr 106, poz. 679, Nr 121, poz.
770 i Nr 160, poz. 1080) w art. 28 skreśla się ust. 3.
Art. 167.
W ustawie z dnia
31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym
osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach
pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik
Radzieckich (Dz.U. Nr 87, poz. 395) w art. 3 po ust. 2 dodaje
się ust. 3 w brzmieniu:
"3. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w
formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej
Polskiej "Monitor Polski" co najmniej na 12 dni
roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji należną
odtego terminu kwotę świadczenia, o którym mowa w ust.
1.".
Art. 168.
W ustawie z dnia
22 sierpnia 1997 r. o pracowniczych programach emerytalnych
(Dz.U. Nr 139, poz. 932 oraz z 1998 r. Nr 98, poz. 610) wprowadza
się następujące zmiany:
art. 3 otrzymuje brzmienie: "Art. 3. 1. Pracowniczy program
emerytalny stanowią zakładowe umowy emerytalne, pracownicze
umowy emerytalne oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, umowy z
zakładami albo towarzystwami ubezpieczeń, umowy z funduszami
inwestycyjnymi bądź statuty pracowniczych funduszy
emerytalnych, które określają warunki gromadzenia środków ze
składek pracowników wpłacanych przez pracodawcę,
przeznaczonych do wypłat w wieku emerytalnym lub w przypadku
uzyskania uprawnień do świadczeń rentowych z tytułu
niezdolności do pracy,spełniające kryteria ustalone w ustawie.
2. Jeżeli pracodawcą jest zakład lub towarzystwo ubezpieczeń,
pracownicze towarzystwo emerytalne albo towarzystwo funduszy
inwestycyjnych, warunki gromadzenia środków, o których mowa w
ust. 1, określa zakładowa umowa emerytalna.";
w art. 4:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Pracodawca, który na podstawie odrębnych przepisów
podlega wpisowi do właściwego rejestru albo do ewidencji
działalności gospodarczej, nie może zawrzeć zakładowej umowy
emerytalnej przed upływem roku od wpisania go do takiego
rejestru lub ewidencji. Nie dotyczy to spółek powstałych w
wyniku przekształceń własnościowych przedsiębiorstw
państwowych.",
b) po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
"5. Przepisy ustawy dotyczące pracowników stosuje
sięodpowiednio do osób, które są uczestnikami pracowniczych
programów emerytalnych na podstawie ust. 4.";
w art. 7 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Umowy, o których mowa w ust. 1 pkt. 2, mogą być
także zawierane przez pracodawcę z różnymi funduszami
inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo towarzystwo funduszy
inwestycyjnych.";
w art. 11 w ust. 1 wyrazy "Pracowniczy program emerytalny
może przewidywać" zastępuje się wyrazami
"Dopuszczalne jest";
w art. 14:
a) w ust. 2 w pkt. 1 po wyrazie "inwestycyjnego" dodaje
się wyrazy "lub funduszy inwestycyjnych",
b) w ust. 4 po wyrazie "inwestycyjnym" dodaje się
wyrazy "lub w funduszach inwestycyjnych";
w art. 17:
a) w ust. 3 po wyrazach "przyjąć deklarację" dodaje
się wyrazy "i wydać uczestnikowi podpisaną przez siebie
umowę",
b) ust. 4 utrzymuje brzmienie:
"4. Do zawarcia umowy dochodzi z chwilą wydania
uczestnikowi podpisanej przez pracodawcę umowy, nie później
jednak niż z upływem terminu przewidzianego do zwrotu
deklaracji.";
art. 18 otrzymuje brzmienie:
"Art. 18. 1. Pracodawca może ustalić w programie
emerytalnym prowadzonym w formie funduszu emerytalnego, że
zawarcie pracowniczej umowy emerytalnej lub otwarcie rachunku w
funduszu jest uzależnione od wniesienia przez uczestnika
funduszu na jego rachunek akcji pracodawcy, które uczestnik
nabył w procesie prywatyzacji. Warunek ten może dotyczyć
wyłącznie pracowników, którzy nabyli akcje od Skarbu
Państwa, i nie może obowiązywać przez okres dłuższy niż 5
lat od dnia określonego w programie. W tym przypadku nie stosuje
się zakazu zbywania akcji zawartego w przepisach o
komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.
2. Zakładowa umowa emerytalna powinna określać jednolitą,
określoną w stosunku do ilości akcji nabytych przez pracownika
od Skarbu Państwa, liczbę akcji, którą wszyscy uprawnieni,
którzy takie akcje nabyli, powinni wnieść do funduszu.
Określenie stosunku ilości akcji nabytych przez pracownika
przed dniem 1 stycznia 1999 r. może dotyczyć wyłącznie akcji
znajdujących się w posiadaniu pracownika w tym dniu.
3. W pracowniczej umowie emerytalnej powinny być określone
terminy i warunki wnoszenia akcji na rachunek w funduszu oraz
warunki prowadzenia tych rachunków. Uczestnik w deklaracji, w
sytuacji, o której mowa w tym artykule, deklaruje liczbę akcji
pracodawcy, którą wniesie na swój rachunek, wynikającą z
zakładowej umowy emerytalnej.";
w art. 34:
a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Jeżeli umowy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt. 2,
zostały zawarte przez pracodawcę z różnymi funduszami
inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo towarzystwo funduszy
inwestycyjnych, to likwidacja pracowniczego programu emerytalnego
może nastąpić tylko w przypadku likwidacji tych wszystkich
funduszy.",
b) po ust. 3 dodaje się ust. 3a i 3b w brzmieniu:
"3a. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio w przypadku, o
którym mowa w ust. 1a.
3b. Jeżeli umowy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt. 2,
zostały zawarte przez pracodawcę z różnymi funduszami
inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo towarzystwo funduszy
inwestycyjnych, to w przypadku likwidacji jednego z funduszy
pracodawca ma obowiązek zapewnić zawarcie umowy o wnoszeniu
składek pracowników do innego z tych funduszy.";
w art. 35 w ust. 2 po wyrazie "powinien" dodaje się
wyrazy "być złożony przez pracodawcę niezwłocznie
oraz";
w art. 36:
a) w ust. 2 po wyrazie "zgłosić" dodaje się wyrazy
"do rejestru",
b) w ust. 3 po wyrazie "Nadzoru" dodaje się wyrazy
"zmian, o których mowa w ust. 2";
w art. 39 w ust. 3 i 4 wyrazy "osobę prowadzącą"
zastępuje się wyrazami "pracodawcę prowadzącego";
w art. 45 skreśla się ust. 1 i 2;
po art. 45 dodaje się art. 45a w brzmieniu:
"Art. 45a. W przypadku gdy pracodawca i reprezentacja
pracowników zamierzają nadać pracowniczemu programowi
emerytalnemu formę pracowniczego funduszu emerytalnego,
zakładowa umowa emerytalna może być zawarta począwszy od dnia
1 stycznia 1999 r.; dotyczy to również umowy o wspólnym
międzyzakładowym programie emerytalnym.";
art. 46 otrzymuje brzmienie:
"Art. 46. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.
z wyjątkiem:
1) art. 45a, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.,
2) art. 3-6, art. 7 ust. 1 pkt. 1 oraz ust. 3, art. 9-11, 13, 14
ust. 1- 3 i 5, art. 15, 18, 27, 28 i 34 w zakresie dotyczącym
pracowniczych programów emerytalnych w formie pracowniczego
funduszu emerytalnego, które wchodzą w życie z dniem 1
stycznia 1999 r.".
Art. 169.
W ustawie z dnia
27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.. Nr 123, poz. 776,
Nr 160, poz. 1082 oraz z 1998 r. Nr 99, poz. 628, Nr 106, poz.
668 i Nr 137, poz. 887) art. 5 otrzymuje brzmienie:
"Art. 5. Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych o:
całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12
ust. 2 i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na
podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz.U.. Nr ..., poz. ...) traktowane jest na równi z orzeczeniem
o znacznym stopniu niepełnosprawności,
całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12
ust. 2 ustawy wymienionej w pkt. 1, jest traktowane na równi z
orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
częściowej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art.
12 ust. 3 oraz celowości przekwalifikowania, o którym mowa w
art. 119 ust. 2 i 3 ustawy wymienionej w pkt. 1, jest traktowane
na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu
niepełnosprawności.".
Art. 170.
W ustawie z dnia
28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych (Dz.U. Nr 139, poz. 934 oraz z 1998 r. Nr 98, poz.
610 i Nr 106, poz. 668) wprowadza się następujące zmiany:
w art. 13 w ust. 2:
a) pkt. 6 otrzymuje brzmienie:
"6) rodzaje, maksymalną wysokość, sposób oraz tryb
kalkulacji i pokrywania kosztów obciążających fundusz,",
b) po pkt. 6 dodaje się pkt. 6a w brzmieniu:
"6a) rodzaje, wysokość, sposób kalkulacji i pokrywania
kosztów obciążających członków funduszu, w tym wysokość
opłat, o których mowa w art. 134 ust. 1,";
w art. 35 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Jeżeli założycielem lub założycielami pracowniczego
towarzystwa są pracodawcy będący osobami prawnymi, przepis
art. 34 stosuje się odpowiednio.";
w art. 38 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
"4. Jeżeli obejmującym akcje jest dotychczasowy
akcjonariusz, zawiadamia on Urząd Nadzoru o objęciu akcji w
terminie 14 dni od daty ich objęcia.
Objęcie akcji w liczbie powodującej przekroczenie odpowiednio
20%, 25%, 33%, 50%, 66%, 75% lub 80% głosów na walnym
zgromadzeniu wymaga jednak uzyskania zezwolenia Urzędu
Nadzoru.";
art. 47 otrzymuje brzmienie:
"Art. 47. Pracownikiem powszechnego towarzystwa,
podejmującym decyzje o sposobie lokowania aktywów otwartego
funduszu, nie może być osoba będąca członkiem organu
zarządzającego lub organu nadzoru albo pozostająca w stosunku
pracy, stosunku zlecenia lub innym stosunku prawnym o podobnym
charakterze z podmiotami, o których mowa w art. 42 ust. 1 pkt.
1-7.";
w art. 62 w ust. 3 wyrazy "Niezależnie od cofnięcia
zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, lub wezwania,"
zastępuje się wyrazami "Cofając zezwolenie, o którym
mowa w ust. 1, lub dokonując wezwania,";
w art. 64:
a) w ust. 2 na końcu kropkę zastępuje się przecinkiem i
dodaje wyrazy "z zastrzeżeniem ust. 3.",
b) po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
"3. Jeżeli cofnięcie zezwolenia na utworzenie powszechnego
towarzystwa nastąpiło w związku z wystąpieniem w otwartym
funduszu niedoboru, pierwszeństwo w przejęciu zarządzania tym
funduszem przysługuje powszechnemu towarzystwu zarządzającemu
funduszem o największej stopie zwrotu, o której mowa w art.
172.";
w art. 71 skreśla się ust. 6;
w art. 81 po ust. 3 dodaje się ust. 4-7 w brzmieniu:
"4. Uzyskanie członkostwa w określonym otwartym funduszu
następuje również w wyniku losowania, przeprowadzonego przez
Zakład Ubezpieczeń Społecznych na zasadach przewidzianych w
przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.
5. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zobowiązany jest
zawiadomić o wyniku losowania. Zawiadomienie jest doręczane
osobie zainteresowanej oraz otwartemu funduszowi, którego
członkiem została ta osoba.
6. Wraz z zawiadomieniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
członek otrzymuje dane otwartego funduszu objęte wpisem do
rejestru funduszy, a otwarty fundusz podstawowe dane osobowe
członka, o których mowa w art. 89 ust. 2, przy czym otwarty
fundusz może otrzymać te dane także w formie elektronicznej.
7. Po otrzymaniu zawiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
oraz podstawowych danych osobowych członka, zgodnie z ust. 6,
otwarty fundusz niezwłocznie potwierdza na piśmie warunki
członkostwa oraz wzywa członka do niezwłocznego dopełnienia
obowiązków określonych w art. 82 ust. 1 i art. 83 ust. 1,
informując jednocześnie o skutkach niedopełnienia lub
nienależytego dopełnienia tych obowiązków, zgodnie z art. 132
ust. 1 lub art. 83 ust. 3 i 4.";
w art. 82:
a) w ust. 1:
- skreśla się wyrazy "odrębnymi przepisami dotyczącymi
renty rodzinnej z ubezpieczenia społecznego oraz",
- po wyrazie "funduszu" dodaje się wyrazy "może
wskazać" oraz skreśla się wyraz "wskazuje",
b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Członek może w każdym czasie zmienić poprzednią
dyspozycję, wskazując jednocześnie inne osoby uprawnione do
otrzymania środków po jego śmierci, zamiast lub oprócz osób,
o których mowa w ust. 1, jak również oznaczając w inny
sposób udział wskazanych osób w tych środkach.",
c) w ust. 4 dodaje się na końcu zdanie trzecie w brzmieniu:
"Jeżeli jednak zmarły był jedyną osobą wskazaną,
członek może wskazać inną osobę uprawnioną do otrzymania
środków po jego śmierci.",
d) po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
"5. Fundusz jest obowiązany poinformować osobę
przystępującą do otwartego funduszu o skutkach niedopełnienia
lub nienależytego dopełnienia obowiązku, o którym mowa w ust.
4 zdanie trzecie, stosownie do art. 132 ust. 1.";
w art. 83 po ust. 2 dodaje się ust. 3 i 4 w brzmieniu:
"3. W razie niedopełnienia obowiązku, o którym mowa w
ust. 1 zdanie drugie lub w ust. 2, przyjmuje się odpowiednio,
że między małżonkami istnieje wspólność ustawowa albo że
małżeńskie stosunki majątkowe uregulowane są zgodnie z
treścią umowy zawartej z otwartym funduszem lub ostatnim
zawiadomieniem dokonanym przez członka otwartego funduszu
zgodnie z ust. 2.
4. Otwarty fundusz nie odpowiada za szkody powstałe wskutek nie
dopełnienia lub nienależytego dopełnienia obowiązku, o
którym mowa w ust. 1 lub 2.";
art. 84 otrzymuje brzmienie:
"Art. 84. 1. Jeżeli członek otwartego funduszu
przystępuje do innego otwartego funduszu, jest obowiązany
zawiadomić na piśmie o zawarciu umowy z tym funduszem otwarty
fundusz, do którego dotychczas wpłacał składki. Wraz z
zawiadomieniem członek składa na piśmie, według wzoru
określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów, oświadczenie
woli o rozwiązaniu dotychczasowej umowy, a jeżeli uzyskał
członkostwo w wyniku losowania przeprowadzonego przez Zakład
Ubezpieczeń Społecznych lub z chwilą otwarcia rachunku -
oświadczenie woli o rezygnacji z członkostwa w dotychczasowym
otwartym funduszu, z dniem dokonania wypłaty transferowej, o
której mowa w art. 119.
2. Własnoręczność podpisu pod oświadczeniem woli o
rezygnacji z członkostwa w dotychczasowym otwartym funduszu oraz
o wyrażeniu zgody na dokonanie potrącenia, o którym mowa w
art. 134 ust. 1 pkt. 3, powinna zostać poświadczona przez
dowolną jednostkę organizacyjną Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych lub samorządu terytorialnego właściwą dla
miejsca zamieszkania członka otwartego funduszu albo w polskiej
placówce dyplomatyczno-konsularnej.";
po art. 84 dodaje się art. 84a w brzmieniu:
"Art. 84a. 1. Osoby urodzone w latach 1949-1953 zawierające
umowę z otwartym funduszem, są obowiązane złożyć pisemne
oświadczenie o zapoznaniu się z treścią art. 24, 26, 46-50,
53, 183, 184 i 185 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr ...,
poz. ...), co osoba zawierająca umowę winna potwierdzić
własnoręcznym podpisem.
2. Osoba wykonująca czynności akwizycyjne na rzecz otwartego
funduszu w stosunku do osoby określonej w ust. 1, obowiązana
jest do pouczenia tej osoby o konsekwencjach wynikających z
przepisów, o których mowa w ust. 1, a w szczególności o tym,
że w wyniku przystąpienia do otwartego funduszu, emerytura z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych może być istotnie niższa
lub emerytura nie będzie mogła być przyznana w wieku niższym
niż określony w art. 24 ustawy, o której mowa w ust. 1.";
w art. 85 w pkt. 3 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje
się pkt. 4 i 5 w brzmieniu:
"4) tryb i terminy powiadamiania Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych przez otwarty fundusz o zawarciu umowy z członkiem
funduszu oraz zakres danych, jakie powinno zawierać
powiadomienie,
5) wzory oświadczeń woli, o których mowa w art. 84.";
w art. 89 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Podstawowe dane osobowe członków, o których mowa w
ust. 1, obejmują:
1) imiona i nazwisko,
2) datę urodzenia,
3) numer powszechnego elektronicznego systemu ewidencji ludności
PESEL, a w przypadku jego braku lub gdy budzi on wątpliwości -
numer identyfikacji podatkowej NIP oraz serię i numer dowodu
osobistego lub paszportu,
4) adres miejsca zamieszkania.";
w art. 93:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Działalność akwizycyjną na rzecz otwartego funduszu
w zakresie wynikającym z art. 92 ust. 3 mogą prowadzić otwarty
fundusz lub na zlecenie tego funduszu wyłącznie następujące
podmioty:
1) banki krajowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.
Prawo bankowe (Dz.U. Nr 140 poz. 939),
2) zakłady ubezpieczeń,
3) domy maklerskie w rozumieniu przepisów o publicznym obrocie
papierami wartościowymi,
4) agenci ubezpieczeniowi,
5) podmioty prowadzące działalność brokerską w rozumieniu
przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
6) państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej
"Poczta Polska",
7) spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.",
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Podmiot wykonujący czynności związane z
przygotowaniem i emisją reklam, w ramach swojego przedmiotu
działalności gospodarczej, na zlecenie podmiotów, o których
mowa w ust. 1, nie prowadzi działalności akwizycyjnej w
rozumieniu art. 92 ust. 3.",
c) ust. 6 otrzymuje brzmienie:
"6. Osoba fizyczna wpisana do rejestru, o którym mowa w
ust. 3, może wykonywać czynności akwizycyjne na rzecz tylko
jednego otwartego funduszu emerytalnego.";
po art. 93 dodaje się art. 93a w brzmieniu:
"Art. 93a. Działalność akwizycyjna na rzecz otwartego
funduszu nie może być prowadzona wśród pracowników przez
pracodawcę, inną osobę pozostającą w stosunku nadrzędności
służbowej do pracownika.";
w art. 94 w ust. 2 dodaje się zdanie trzecie w brzmieniu:
"Dokonanie wpisu lub wydanie decyzji odmawiającej wpisu
następuje w terminie 1 miesiąca od daty złożenia
wniosku.";
w art. 95 wyrazy "w planie emerytalnym, o którym"
zastępuje się wyrazami "na zasadach, o których";
w art. 99 skreśla się ust. 2;
w art. 100:
a) w ust. 1 po wyrazie "określonym" dodaje się wyrazy
"zgodnie z ust. 2",
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Wartość jednostki rozrachunkowej w dniu przeliczenia
jest ustalana przez podzielenie wartości aktywów netto funduszu
w dniu przeliczenia przez liczbę jednostek rozrachunkowych
zapisanych w tym dniu na rachunkach prowadzonych przez
fundusz.",
c) w ust. 2 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
"W przypadku otwartych funduszy dniem przeliczenia jest
każdy dzień roboczy.",
d) skreśla się ust. 6;
w art. 119 skreśla się ust. 2 oraz oznaczenie ust. 1;
w art. 122 w ust. 1 wyrazy "każdego miesiąca kończącego
kwartał" zastępuje się wyrazami "lutego, maja,
sierpnia i listopada";
dotychczasową treść art. 123 oznacza się jako ust. 1 i dodaje
się ust. 2 i 3 w brzmieniu:
"2. Powszechne towarzystwo będące organem otwartego
funduszu, który dokonał wypłaty transferowej, uiszcza opłaty
na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu refundacji
kosztów za wykonanie czynności związanych z przystąpieniem
członka do innego otwartego funduszu oraz na rzecz Krajowego
Depozytu z tytułu refundacji kosztów za wykonywanie czynności
związanych z rozliczaniem wypłat transferowych.
3. Rada Ministrów może ustalić, w drodze rozporządzenia,
maksymalną opłatę, o której mowa w ust. 2.";
po art. 123 dodaje się art. 123a w brzmieniu:
"Art. 123a. Rada Ministrów określi, w drodze
rozporządzenia, termin i tryb dokonywania wypłat transferowych
w przypadkach, o których mowa w art. 70 ust. 2 i art. 119 oraz w
przepisach rozdziału 12 i 13. Rozporządzenie powinno w
szczególności określać zasady współdziałania Krajowego
Depozytu i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz otwartych
funduszy emerytalnych i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przy
dokonywaniu rozliczeń wypłat transferowych oraz sposób
rozdysponowania odsetek z tytułu przechowywania na rachunku
środków przekazanychprzez otwarte fundusze w ramach rozliczenia
tej wypłaty.";
w art. 124 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
"Regulamin określa także wysokość opłat należnych
Krajowemu Depozytowi, wnoszonych przez otwarte fundusze w
związku z dokonaniem rozliczenia wypłat transferowych.";
w art. 127 wyrazy "w terminie 3 miesięcy od dnia
przedstawienia" zastępuje się wyrazami "w terminie, o
którym mowa w art. 122, po przedstawieniu";
w art. 128 w ust. 1 zdanie trzecie otrzymuje brzmienie:
"Fundusz niezwłocznie potwierdza na piśmie warunki
członkostwa uprawnionego współmałżonka.";
w art. 131:
a) w ust. 1 skreśla się wyrazy ", a odrębne przepisy
dotyczące renty rodzinnej z ubezpieczenia społecznego nie
stanowią inaczej",
b) w ust. 2 wyrazy "w terminie 3 miesięcy od dnia
przedstawienia" zastępuje się wyrazami "w terminie o
którym mowa w art. 122, po przedstawieniu",
c) po ust. 3 dodaje się ust. 4 i 5 w brzmieniu:
"4. Jeżeli zmarły nie dopełnił obowiązku określonego w
art. 83 ust. 1 zdanie drugie lub w ust. 2, jego małżonek
powinien potwierdzić na piśmie, że do chwili śmierci członka
funduszu nie zmienił się stan stosunków majątkowych między
małżonkami ustalony stosownie do art. 83 ust. 3, a w przypadku
zmiany tego stanu - przedstawić odpowiednie dowody tej zmiany.
5. Otwarty fundusz nie ponosi odpowiedzialności za skutki
niedopełnienia lub nienależytego dopełnienia obowiązku
określonego w ust. 2 lub 3.";
w art. 132 w ust. 1:
a) skreśla się wyrazy "odrębnymi przepisami dotyczącymi
renty rodzinnej z ubezpieczenia społecznego oraz",
b) wyrazy "a w ich braku" zastępuje się wyrazami
"a w przypadku ich braku lub nie wskazania";
w art. 134 w ust. 1:
a) pkt. 2 otrzymuje brzmienie:
"2) w formie potrącenia, w momencie dokonywania wypłaty
transferowej, określonej kwoty ze środków na rachunku członka
funduszu, z zastrzeżeniem że może to nastąpić tylko
wówczas, gdy od dnia wpływu pierwszej składki na rachunek
członka w tym funduszu do dnia dokonania wypłaty transferowej
do innego otwartego funduszu upłynęło mniej niż 24
miesiące,",
b) po pkt. 2 dodaje się pkt. 3 w brzmieniu:
"3) w formie potrącenia w momencie dokonywania opłaty
transferowej kwoty stanowiącej równowartość 4% kwoty
najniższego wynagrodzenia ustalanej przez ministra właściwego
do spraw pracy, na podstawie art. 774 Kodeksu pracy, niezależnie
od kwoty, o której mowa w ust. 2.";
w art. 135 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i
dodaje się ust. 2 i3 w brzmieniu:
"2. Przy określaniu stażu członkowskiego w danym otwartym
funduszu uwzględnia się także:
1) staż członkowski w otwartym funduszu innego typu, o którym
mowa w art. 229 ust. 2, zarządzanym przez to samo powszechne
towarzystwo,
2) staż członkowski w innym otwartym funduszu, w przypadku gdy
jego likwidacja nastąpiła w drodze przeniesienia jego aktywów
do tego funduszu.
3. Staż członkowski, z zastrzeżeniem ust. 2, ustala się od
dnia wpłaty pierwszej składki do otwartego funduszu. Dla
celów, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się okres
nieprzerwanego członkostwa w danym otwartym funduszu, z
wyłączeniem okresów nie opłacania składki przez okres
dłuższy niż kolejnych 12 miesięcy.";
w art. 141 w ust. 1 pkt. 13 otrzymuje brzmienie:
"13) obligacjach i innych dłużnych papierach
wartościowych emitowanych przez spółki publiczne, innych niż
papiery wartościowe, o których mowa w pkt. 11 i 12,";
w art. 142 w ust. 4 w zdaniu pierwszym po wyrazach "o
których mowa w ust. 2" dodaje się wyrazy "pkt.
5";
w art. 146 w ust. 1 wyrazy "bez względu na to, czy papiery
te są dopuszczone do publicznego obrotu." zastępuje się
wyrazami "o ile papiery te nie są dopuszczone do
publicznego obrotu.";
w art. 160 w ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Umowa z depozytariuszem o przechowywanie aktywów
funduszu powinna określać szczegółowo obowiązki
depozytariusza i funduszu, sposób ich wykonywania, wynagrodzenie
depozytariusza, sposób obliczania kosztów i pobierania opłat
obciążających fundusz, a także wskazywać osoby wyznaczone
przez depozytariusza do wykonywania umowy. Umowa może także
określać w szczególności wynagrodzenie z tytułu pełnienia
przez depozytariusza funkcjipodmiotu reprezentującego fundusz,
zgodnie z art. 64 ust. 1, lub funkcji likwidatora pracowniczego
funduszu. Umowa nie może ograniczać ustawowych obowiązków
depozytariusza.";
art. 177 otrzymuje brzmienie:
"Art. 177. 1. Niedobór nie pokryty z własnych środków
powszechnego towarzystwa, zgodnie z art. 176 ust. 2, pokrywany
jest ze środków Funduszu Gwarancyjnego w terminie 21 dni od
dnia podania przez Prezesa Urzędu Nadzoru do publicznej
wiadomości wysokości średniej ważonej stopy zwrotu wszystkich
otwartych funduszy.
2. Z tytułu pokrycia niedoboru Fundusz Gwarancyjny nabywa w
stosunku do powszechnego towarzystwa lub jego masy upadłości
roszczenie o zwrot środków Funduszu Gwarancyjnego
wykorzystanych na pokrycie niedoboru.";
art. 178 otrzymuje brzmienie:
"Art. 178. 1. Jeżeli pokrycie niedoboru, w sposób
określony w art. 176 ust. 2, okaże się niemożliwe, zarząd
powszechnego towarzystwa jest obowiązany zawiadomić o tym
niezwłocznie Urząd Nadzoru, który występuje do właściwego
sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości tego towarzystwa.
2. W przypadku ogłoszenia upadłości towarzystwa zaspokojenie
roszczeń Funduszu Gwarancyjnego, o których mowa w art. 177 ust.
2, z jego masy upadłości może nastąpić dopiero po uprzednim
zaspokojeniu należności innych wierzycieli towarzystwa według
kolejności określonej w art. 204 §1 pkt. 1-2 rozporządzenia
Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. -
Prawo upadłościowe (Dz.U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512, z 1994 r.
Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 85, poz. 426, z 1996 r. Nr 6, poz. 43,
Nr 43, poz. 189, Nr 106, poz. 496 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r.
Nr 28, poz. 153, Nr 54, poz. 349, Nr 117, poz. 751, Nr 121, poz.
770 i Nr 140, poz. 940 oraz z 1998 r. Nr 117, poz. 756),
jednakże przed zaspokojeniem należności, o których mowa w
art. 204 § pkt. 2a-9 tego rozporządzenia.";
w art. 185 w ust. 3 wyrazy "o ile wartość zobowiązań
otwartego funduszu nie przekroczy tej wielkości."
zastępuje się wyrazami "chyba że wartość zobowiązań
Funduszu Gwarancyjnego wobec otwartych funduszy emerytalnych
przekracza tę wielkość";
w art. 186 w ust. 2 po wyrazach "środkami Funduszu
Gwarancyjnego," dodaje się wyrazy "wysokość opłat
wnoszonych do Krajowego Depozytu za administrowanie Funduszem i
tryb ich wnoszenia,";
w art. 197 w ust. 1 po wyrazach "przez powszechne
towarzystwo" dodaje się wyrazy "lub na zlecenie
powszechnego towarzystwa a także na rzecz powszechnego
towarzystwa lub otwartego funduszu emerytalnego";
w art. 201 po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:
"4a. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze
rozporządzenia, zasady wynagradzania osób wymienionych w ust.
4, z uwzględnieniem sposobu ustalania wielkości środków na
wynagrodzenia, o których mowa w ust. 4.";
w art. 202 po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej nakładanej
na podstawie przepisów ustawy Urząd Nadzoru jest obowiązany
uwzględniać rodzaj i wagę stwierdzonych
nieprawidłowości.";
w art. 219 po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
"4. Tej samej karze podlega ten, kto wbrew zakazowi
określonemu w art. 230a zawiera umowy lub przyjmuje
oświadczenia, z których wynika zobowiązanie do przystąpienia
do określonego otwartego funduszu bądź do korzystania z
pośrednictwa określonego podmiotu przy przystępowaniu do
otwartego funduszu.";
po art. 219 dodaje się art. 219a w brzmieniu:
"Art. 219a. Kto, prowadzi działalność akwizycyjną na
rzecz otwartego funduszu z naruszeniem zasad określonych w art.
93a, podlega grzywnie do 20 000 zł.".
Art. 171.
W ustawie z dnia
29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. Nr 140 poz. 939) po
art. 63 dodaje się art. 63a w brzmieniu:
"Art. 63a. Banki zobowiązane są do niezwłocznej
realizacji poleceń przelewu na rachunki Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i
ubezpieczenie zdrowotne oraz innych składek i wpłat, do
których poboru zobowiązany jest Zakład Ubezpieczeń
Społecznych.".
Art. 172.
W ustawie z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz.U. Nr 137, poz. 887) wprowadza się następujące zmiany:
1. dodaje się art. 2a w brzmieniu:
"Art. 2a. 1. Ustawa stoi na gruncie równego traktowania
wszystkich ubezpieczonych bez względu na płeć, stan cywilny,
stan rodzinny. Zasada równego traktowania dotyczy w
szczególności:
warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych,
obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek na
ubezpieczenie społeczne,
obliczania wysokości świadczeń,
okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do świadczeń.
Ubezpieczony, który uważa, że nie zastosowano wobec niego
zasady równego traktowania ma prawo dochodzić roszczeń z
tytułu ubezpieczeń z ubezpieczenia społecznego przed sądem.
Przepis art. 83 stosuje się odpowiednio.";
2. w art. 6:
a) ust. 1 pkt. 4 po wyrazach "niż 14 dni" skreśla
się wyrazy "a okres przerw między nimi wynosi mniej niż
60 dni" i dodaje się na końcu wyrazy "i ust. 5",
b) po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
"5. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym
podlegają również zleceniobiorca i osoby z nim
współpracujące, wykonujące na rzecz jednego zleceniodawcy
pracę na podstawie umówagencyjnych lub zlecenia krótszych niż
15 dni, jeżeli łączny okres, na który umowy zostały zawarte,
wynosi co najmniej 15 dni, a przerwy pomiędzy tymi umowami są
krótsze niż 60 dni.";
3. w art. 13:
a) w pkt. 2 na końcu dodaje się wyrazy "z zastrzeżeniem
pkt. 2a",
b) dodaje się pkt. 2a w brzmieniu:
"2a) zleceniobiorcy, o których mowa w art. 6 ust. 5 - od
pierwszego dnia tej umowy, z której wynika, że łączny okres
wykonywania umów wynosi co najmniej 15 dni.";
4. w art. 41 w ust. 2 wyrazy "w terminie 7 dni od
zaistnienia tego faktu" zastępuje się wyrazami "w
terminie i na zasadach określonych w art. 47 ust. 1 i 2";
5. w art. 84 w ust. 7 dodaje się drugie zdanie w brzmieniu:
"Przepisy art. 24 ust. 4 i 5 stosuje się
odpowiednio.";
6. w art. 85 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
"2a. Przepis ust. 1 stosuje się również do płatników
składek zobowiązanych z mocy odrębnych przepisów do wypłaty
świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych.";
7. w art. 110:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Płatnicy składek podwyższą ubezpieczonym, o których
mowa w art. 16 ust. 1 przychód należny od dnia 1 stycznia 1999
r., przeliczając go w taki sposób, aby po potrąceniu składek
na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie
chorobowe nie był on niższy niż przed przeliczeniem.",
b) skreśla się ust. 2,
c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego
określi, w drodze rozporządzenia, sposób przeliczania
przychodu, o którym mowa w ust. 1.",
d) po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
"5. Ilekroć w przepisach dotyczących zakładowego funduszu
świadczeń socjalnych jest mowa o "przeciętnym
wynagrodzeniu miesięcznym w gospodarce narodowej w roku
poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego" lub
"planowanych rocznych środkach przeznaczonych na
wynagrodzenia osobowe" oznacza to:
przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w
roku poprzednim lub drugim półroczu roku poprzedniego,
planowane roczne środki przeznaczone na wynagrodzenia osobowe -
pomniejszone o potrącone od ubezpieczonych składki na
ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz chorobowe.";
8. w art. 111 w ust. 3 po wyrazach "a przed dniem 1 stycznia
1969 r." dodaje
się wyrazy "z wyjątkiem osób pobierających
emeryturę";
9. po art. 113 dodaje się art. 113a-113c w brzmieniu:
"Art. 113a :
Do dnia powołania Prezesa Zakładu, o którym mowa w art. 73,
jego funkcje sprawuje Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
powołany w trybie ustawy, o której mowa w art. 122 ust. 1 pkt.
1.
Z dniem powołania Prezesa Zakładu, o którym mowa w art. 73,
wygasa akt powołania Prezesa sprawującego jego funkcje.
Art. 113b :
Z dniem 1 stycznia 1999 r. wygasają akty powołania dyrektorów
oddziałów Zakładu.
Osoby, o których mowa w ust. 1, pełnią obowiązki do czasu
powołania kierowników terenowych jednostek organizacyjnych
Zakładu, o których mowa w art. 67 ust. 1 pkt. 2.
Art. 113c :
Stroną stosunków pracy pracowników zatrudnionych w Zakładzie
Ubezpieczeń Społecznych działającym na podstawie art. 7
ustawy, o której mowa w art. 122 ust. 1 pkt. 1 oraz w
jednostkach, o których mowa w art. 117 ust. 1 staje się
Zakład, z uwzględnieniem ust. 4 i 5.
Pracownikom, o których mowa w ust. 1, nie przysługują odprawy
i inne świadczenia pieniężne wypłacane na podstawie
przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami
stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz na
podstawie przepisów o pracownikach urzędów państwowych, z
zastrzeżeniem ust. 4 i 5.
Zakład w terminie do dnia 31 stycznia 1999 r. zawiadamia na
piśmie pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę o
warunkach pracy oraz o skutkach w zakresie stosunków pracy
związanych ze zmianą, o której mowa w ust. 1 oraz w art. 113b
ust. 1.
W terminie 30 dni od zawiadomienia przewidzianego w ust. 3,
pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę może bez
wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem, rozwiązać
stosunek pracy. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie powoduje
dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z
rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę z przyczyn
dotyczącychzakładu pracy.
Pracownikom zatrudnionym na podstawie mianowania Zakład do dnia
31 stycznia 1999 r. przedstawi na piśmie nowe warunki pracy i
płac z wynagrodzeniem nie niższym niż dotychczasowe.
Pracownicy w terminie 30 dni winni złożyć oświadczenie o
przyjęciu lub odmowie przyjęcia proponowanych warunków. W
razie nieuzgodnienia warunków, dotychczasowy stosunek pracy
rozwiązuje się z upływem okresu równego okresowi
wypowiedzenia, liczonego od dnia, w którym pracownik złożył
oświadczenie o odmowie przyjęcia proponowanych warunków lub od
dnia, do którego winien złożyć takie oświadczenie.
Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie powoduje skutki, jakie
przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych wiążą z
rozwiązaniem stosunku pracy w związku z likwidacją urzędu.
Do czasu zawarcia układu zbiorowego, zasady wynagradzania
pracowników Zakładu oraz wielkość środków na wynagrodzenia
określa Prezes Zakładu.";
10. w art. 122 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
"1. Tracą moc:
ustawa z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu
ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 1989 r. Nr 25, poz. 137 i Nr
74, poz. 441, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 7, poz. 24,
Nr 104, poz. 450 i Nr 110, poz. 474, z 1994 r. Nr 84, poz. 385, z
1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 85, poz. 426, z 1997 r. Nr 121, poz.
770 oraz z 1989 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 108, poz. 684),
art. 1, art. 8, art. 14 ustawy z dnia 27 września 1973 r. o
zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin (Dz.U. z 1983 r.
Nr 31, poz. 145, z 1986 r. Nr 42, poz. 202, z 1989 r. Nr 35, poz.
190, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996
r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153),
art. 1-5, art. 25-32, art. 34 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o
ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na podstawie
umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz.U. z 1995 r. Nr 65, poz.
333 i Nr 128, poz. 617, z 1996 r., Nr 100, poz. 461 oraz z 1997
r. Nr 28, poz. 153),
art. 1-4, art. 22-26, art. 28, art. 32 ustawy z dnia 18 grudnia
1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących
działalność gospodarczą oraz ich rodzin (Dz.U. z 1989 r. Nr
46, poz. 250, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz.
450 i Nr 110, poz. 474, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr
100, poz. 461 i Nr 124, poz. 585, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz
z 1998 r. Nr 106, poz. 668),
rozdział 8 ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu
emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin (Dz.U. Nr 23,
poz. 99, z 1985 r. Nr 20, poz. 85, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z
1997 r. Nr 43, poz. 272 oraz z 1998 r. Nr 66, poz. 431),
art. 1-6, art. 27-32, art. 34 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o
ubezpieczeniu społecznym duchownych (Dz.U. Nr 29, poz. 156, z
1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450, z 1995 r. Nr
4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r. Nr 28, poz.
153).".
Rozdział
2
Przepisy przejściowe
Art. 173.
Dla
ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy
przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na
ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali
płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.
Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej
według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone
w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z
art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat.
Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia
w życie ustawy.
Pierwszej waloryzacji kapitału początkowego dokonuje się od 1
czerwca 1999 r. poprzez pomnożenie tego kapitału wskaźnikiem
wzrostu przeciętnego wynagrodzenia z pierwszego kwartału 1999
r. pomniejszonego o naliczone i potrącone od ubezpieczonego
składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe w
stosunku do przeciętnego wynagrodzenia z drugiego kwartału 1998
r.
Drugiej waloryzacji przeprowadzanej od 1 września 1999 r. oraz
kolejnych dokonuje się na zasadach określonych w art. 25 ust.
3-6.
Kapitał początkowy ewidencjonowany jest na koncie
ubezpieczonego.
Art. 174.
Kapitał
początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z
uwzględnieniem ust. 2-12.
Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte
przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o
których mowa w art. 6, i okresy nieskładkowe, o których mowa w
art. 7, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.
Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach
określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że
okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu od
dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia 1998 r.
Do obliczenia kapitału początkowego dla osoby mającej ustalone
prawo dorenty z tytułu niezdolności do pracy przyjmuje się
podstawę wymiaru renty przyjętą w decyzji ustalającej prawo
do świadczenia po raz pierwszy lub ponownie ustalającej
wysokość renty bez uwzględnienia waloryzacji tej podstawy. W
przypadku, gdy renta przyznana została przed dniem 15 listopada
1991 r., do ustalenia kapitału początkowego przyjmuje się
podstawę wymiaru ustaloną w wyniku rewaloryzacji, chyba że po
tej dacie ponownie była ustalana jej wysokość.
Jeżeli z powodu niemożności ustalenia podstawy wymiaru renty
jej wysokość została ustalona w kwocie najniższej renty, to w
podstawie wymiaru kapitału początkowego przyjmuje się
najniższe wynagrodzenie pracowników obowiązujące w okresie, o
którym mowa w art. 15 ust. 1.
Przepisy ust. 5 stosuje się odpowiednio do ustalenia kapitału
początkowego osób uznanych za repatriantów.
Do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę
bazową wynoszącą 100% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r.
Przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej
wynoszącej 24% tej kwoty mnoży się przez współczynnik
proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresu składkowego i
nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r.
Współczynnik ten oblicza się według następującego wzoru:
wiek ubezpieczonego - 18 staż ubezpieczeniowy
p x wiek emerytalny - 18 wymagany staż
gdzie:
"p" - oznacza współczynnik;
wiek ubezpieczonego - oznacza wiek w dniu 31 grudnia 1998 r.;
wiek emerytalny - oznacza 60 - dla kobiet i 65 - dla mężczyzn;
staż ubezpieczeniowy - oznacza udowodniony okres składkowy i
nieskładkowy,
wymagany staż - oznacza 20 - dla kobiet i 25 - dla mężczyzn; z
zastrzeżeniem ust. 12.
Staż ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 8, określa się w
pełnych latach, z tym że jeżeli ubezpieczony ma więcej niż 6
miesięcy tego stażu ponad pełne lata, staż ten zaokrągla
się w górę.
Wiek ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 8, określa się w
pełnych latach, z tym że jeżeli w dniu 31 grudnia 1998 r.
ubezpieczony ma więcej niż 6 miesięcy ponad wiek ustalony, to
przyjmuje się pełne lata po zaokrągleniu w górę.
W przypadku gdy w momencie objęcia ubezpieczeniem po raz
pierwszy, ubezpieczony nie ukończył 18 roku życia, we wzorze,
o którym mowa w ust. 8, liczbę 18 zastępuje się faktycznym
wiekiem, w którym powstał obowiązek ubezpieczenia.
Współczynnik, o którym mowa w ust. 8:
1) zaokrągla się do setnych części procenta,
2) nie może być wyższy od 100 %.
Wartość współczynnika, obliczonego na podstawie ust. 8, w
zależności od płci, wieku ubezpieczonego oraz stażu
ubezpieczeniowego w dniu 31 grudnia 1998 r., przedstawiona jest w
tabeli, stanowiącej załącznik do ustawy.
Art. 175.
Ubezpieczeni
oraz płatnicy składek zobowiązani są do przekazywania
Zakładowi, w terminie i trybie ustalonym przez organ rentowy,
dokumentacji umożliwiającej ustalenie kapitału początkowego
nie później niż w ciągu 5 lat od wejścia w życie ustawy.
Przepisy art. 115 ust. 1-3, art. 116 ust. 5, art. 117, 121, 122
ust. 1, art. 123, 124 i 125 stosuje się odpowiednio.
Dla osób, które w dniu wejścia w życie ustawy nie pozostają
w ubezpieczeniu, kapitał początkowy ustala się na ich
udokumentowany wniosek.
Ustalenie kapitału początkowego następuje w formie decyzji
organu rentowego w terminie 6 miesięcy od wyjaśnienia ostatniej
okoliczności niezbędnej do obliczenia tego kapitału. Od
decyzji organu rentowego przysługują osobie zainteresowanej
środki odwoławcze określone w odrębnych przepisach.
Ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego następuje w
okolicznościach określonych w art. 114.
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego
określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady
współpracy Zakładu z ubezpieczonymi i płatnikami składek w
zakresie ustalania kapitału początkowego.
Art. 176.
Podstawę wymiaru emerytury i renty w 1999 r. stanowi ustalona, w sposób określony w art. 15 ust. 4 i 5, przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 19 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, lub wniosek o ponowne ustalenie wysokości tych świadczeń.
Art. 177.
W dniu wejścia w życie ustawy kwota bazowa stanowi 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r. i wynosi 1.220, 89 zł.
Art. 178.
W okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 31 maja 1999 r. do przychodu, o którym mowa w art. 104 ust. 8, nie wlicza się płaconej przez ubezpieczonego składki z tytułu ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i chorobowego.
Art. 179.
Od 1 stycznia 1999 r. emerytury i renty przyznane od uposażeń osiągniętych przed tą datą na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w art. 1 ust. 2, podlegają dodatkowej waloryzacji wskaźnikiem 104,3%.
Art. 180.
1. Osoby,
którym w dniu wejścia w życie ustawy przysługują emerytury,
renty z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinne na
podstawie:
przepisów, o których mowa w art. 195,
art. 19a ustawy z dnia 24 maja 1990 r. o zmianie niektórych
przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz.U. Nr 36, poz. 206, Nr
66, poz. 390 i Nr 92, poz. 540),
ustawy z dnia 14 grudnia 1990 r. o rewaloryzacji emerytur i rent
dla osób, które ukończyły 80 lat, oraz o zmianie niektórych
przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym (Dz.U. Nr 92, poz. 540) -
zachowują prawo do tych świadczeń w wysokości ustalonej przed
dniem wejścia w życie ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2-5 i z
uwzględnieniem ust. 6-9.
2. Wysokość świadczeń dla osób wymienionych w ust. 1 pkt. 1
i 3, które zgłoszą wniosek o przyznanie zwiększenia
określonego w art. 56, oblicza się poprzez doliczenie tego
zwiększenia do kwoty przysługującego świadczenia. Kwota
emerytury lub renty wraz z tymi zwiększeniami nie może
przekraczać 100% podstawy wymiaru. Przepisy art. 73 ust. 3 i 4
stosuje się odpowiednio.
3. Jeżeli osobie, o której mowa w ust. 2, przysługuje
emerytura lub renta w kwocie świadczenia najniższego,
zwiększenie, o którym mowa w art. 56, dolicza się przed
podwyższeniem świadczenia do kwoty najniższej.
4. Do ustalenia wysokości oraz przy wypłacie rent rodzinnych
przysługujących w dniu wejścia w życie ustawy przepisy art.
74 i 131 stosuje się odpowiednio.
5. Świadczenia, o których mowa w ust. 1 i 2, wypłaca się z
Funduszu, z tym że koszty tych świadczeń - w części
odpowiadającej części składkowej emerytury lub renty
rolniczej, zwiększeniu z tytułu opłacania składek na
ubezpieczenie społeczne rolników za cały udowodniony okres
pracy w gospodarstwie rolnym, w tym również przypadający
wcześniej niż 25 lat przed ustaleniem prawa do emerytury lub
renty oraz podwyższeniu do kwoty najniższej emerytury lub renty
- podlegają odpowiedniej refundacji z funduszu
emerytalno-rentowego określonego w przepisach o ubezpieczeniu
społecznym rolników.
6. Emerytury i renty, o których mowa w ust. 1, podlegają
waloryzacji na zasadach określonych w ustawie.
7. W razie złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości
świadczenia:
przez doliczenie nie uwzględnionych dotychczas w wymiarze
świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych stosuje
się art. 112 i 113,
przez zmianę okresu, z którego podstawę wymiaru składki
przyjmuje się jako podstawę wymiaru świadczenia, stosuje się
odpowiednio art. 110 lub art. 111.
8. Do ustalenia wysokości świadczeń dla osób wymienionych w
ust. 1 pkt. 1, które zgłoszą wniosek o zastosowanie
przeliczników do okresów pracy górniczej, stosuje się
odpowiednio przepisy art. 51 lub 52.
9. W razie przyznania emerytury osobie, która wcześniej miała
ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy,
przyjmuje się wszystkie okresy uwzględnione w decyzji o
przyznaniu renty z tytułu niezdolności do pracy lub o ponownym
ustaleniu jej wysokości.
Art. 181.
Prawo do
górniczej renty rodzinnej ustalonej na podstawie przepisów
ustawy, o której mowa w art. 195 pkt. 6, zachowuje wdowa, która
zawarła ponownie związek małżeński przed dniem wejścia w
życie niniejszej ustawy, jeżeli:
wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa,
uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu,
po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy osiągnie wiek 50 lat
życia albo stanie się niezdolna do pracy, jeżeli nie wychowuje
co najmniej jednego z dzieci, wnuków lub rodzeństwa,
uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu.
Art. 182.
Ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., do których nie stosuje się art. 46-50, zgłaszają wnioski o emeryturę bezpośrednio w organie rentowym.
Art. 183.
1. Emerytura
przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej po dniu 31
grudnia 1948 r., z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali
emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta
nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego, zgłoszony
w roku kalendarzowym 2009 wynosi:
80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz
20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.
2. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której
mowa w ust. 1, zgłoszony w roku kalendarzowym 2010 wynosi:
70% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz
30% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.
3. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której
mowa w ust. 1, zgłoszony w roku kalendarzowym 2011 wynosi:
55% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz
45% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.
4. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której
mowa w ust. 1, zgłoszony w roku kalendarzowym 2012 wynosi:
35% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz
65% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.
5. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której
mowa w ust. 1, zgłoszony w roku kalendarzowym 2013 wynosi:
20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz
80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.
6. Do ponownego ustalenia wysokości emerytury, o której mowa w
ust. 1-5, z tytułu podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i
rentowym po dniu przyznania emerytury stosuje się art. 108.
Art. 184.
1. Ubezpieczonym
urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po
osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli
w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:
okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia
prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65
lat - dla mężczyzn, oraz okres składkowy i nieskładkowy, o
którym mowa w art. 27.
2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem
nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz
rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego
będącego pracownikiem.
Art. 185.
Przy ustalaniu
wysokości emerytury dla osób nabywających prawo do emerytury w
wieku określonym w art. 184 kapitał początkowy podlega
przeliczeniu poprzez dodanie do okresów składkowych okresu
równego różnicy pomiędzy wiekiem emerytalnym, o którym mowa
w art. 24, a faktycznym wiekiem przejścia na emeryturę. Do
przeliczonego kapitału początkowego stosuje się przepisy art.
173 ust. 3-6.
Okresy składkowe, o których mowa w ust. 1, ustala się z
dokładnością do pełnego miesiąca.
Art. 186.
1.Rozpatrzeniu
na podstawie ustawy podlegają wnioski:
osób, które nie odpowiadały warunkom wymaganym do uzyskania
prawa do emerytury lub renty na podstawie przepisów
dotychczasowych, jeżeli osoby te odpowiadają warunkom do
uzyskania świadczeń na podstawie ustawy,
osób, które przedłożyły nowe dowody mające wpływ na prawo
do świadczeń lub ich wysokość.
2. Przepisy ustawy stosuje się do wniosków o świadczenia
zgłoszonych:
począwszy od dnia wejścia w życie ustawy,
przed dniem wejścia w życie ustawy, jeżeli choćby jeden z
warunków do uzyskania prawa do świadczenia został spełniony,
poczynając od tego dnia.
3. Do wniosków osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.,
które do dnia wejścia w życie ustawy nie zgłosiły wniosku o
emeryturę, mimo że spełniły warunki do nabycia prawa do tego
świadczenia - stosuje się przepisy ustaw i dekretu wymienionych
w art. 195 dotyczące warunkównabycia prawa do emerytury, chyba
że przepisy ustawy są dla tych osób korzystniejsze.
4. Prawo do emerytury określonej w art. 28 ust. 3 ustawy, o
której mowa w art. 166, w brzmieniu obowiązującym do dnia
wejścia w życie niniejszej ustawy, zachowuje poseł lub
senator, który do dnia 31 grudnia 1997 r. spełnił warunki
wymagane do jej przyznania.
Art. 187.
Orzekanie w sprawach niezdolności do pracy osób mających ustalone prawo do renty na podstawie przepisów obowiązujących w dniu 31 sierpnia 1997 r., w przypadkach gdy osoby te mają wyznaczone kontrolne badania stopnia ich niezdolności do pracy, następuje przy zastosowaniu przepisów art. 12-14.
Art. 188.
Potrąceń z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie społeczne ubezpieczonego będącego jednocześnie płatnikiem składek, za okres poprzedzający nabycie prawa do pobieranej emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy albo renty rodzinnej po tym ubezpieczonym, ustalonych przed dniem wejścia w życie ustawy, dokonuje się na zasadach określonych w ustawie dla świadczeń wypłacanych w kwocie zaliczkowej.
Art. 189.
Do czasu wprowadzenia zewnętrznej wymienialności złotego świadczenia przekazywane za granicę, na podstawie umów międzynarodowych, przelicza się ze złotych na walutę obcą (wymienialną) według kursu tej waluty, obowiązującego w dniu dokonywania przeliczenia przez organ rentowy.
Art. 190.
Członków
rodziny emeryta lub rencisty, odbywającego karę pozbawienia
wolności na mocy orzeczenia sądu, którym wypłacano
przysługujące emerytowi lub renciście świadczenia w całości
lub w części, uznaje się począwszy od dnia wejścia w życie
ustawy za osoby, o których mowa w art. 130 ust. 3 pkt. 2, bez
konieczności ich wskazania przez osobę uprawnioną do
świadczeń.
Osobom tym wypłaca się świadczenia określone ustawą, po
uprzednim pouczeniu o okolicznościach, o których mowa w art.
138 ust. 2 pkt. 1.
W razie wydania orzeczenia uniewinniającego lub umarzającego
postępowanie emerytowi lub renciście wypłaca się, za cały
okres pozbawienia wolności przypadający przed dniem wejścia w
życie ustawy, część świadczenia, której wypłata była
wstrzymana na podstawie art. 85 ust. 1 lub 4 ustawy wymienionej w
art. 195 pkt. 5.
Art. 191.
Ponowne
ustalenie wysokości świadczenia, przy uwzględnieniu nowych
okresów składkowych, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt. 8,
następuje na wniosek zainteresowanego, z tym że świadczenia w
podwyższonej wysokości wypłaca się od miesiąca, w którym
zgłoszony został ten wniosek, i nie wcześniej niż od dnia
wejścia w życie ustawy.
Do emerytur i rent podlegających zawieszeniu lub zmniejszeniu w
związku z osiąganiem dochodów w 1998 r. stosuje się zamiast
przepisów art. 103-106, przepisy art. 24 i 25 ustawy, o której
mowa w art. 195 pkt. 9.
Do potrąceń i egzekucji ze świadczeń pieniężnych
określonych w ustawie, dokonywanych na podstawie przepisów
dotychczasowych, począwszy od dnia wejścia w życie ustawy
stosuje się przepisy art. 139-141, 143 i 144.
Art. 192.
Ilekroć przepisy odsyłają do przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin oraz o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, należy przez to rozumieć odesłanie do przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Art. 193.
Zasiłek
chorobowy, do którego prawo określone w przepisach wymienionych
w art. 147, 149, art. 154, art. 195 pkt. 2 i 3 powstało przed
dniem wejścia w życie ustawy, wypłaca się w wysokości i na
zasadach określonych w przepisach dotychczasowych za cały okres
nieprzerwanej niezdolności do pracy z powodu choroby.
Przepis ust. 1 stosuje się do zasiłku wyrównawczego,
macierzyńskiego, opiekuńczego i świadczenia rehabilitacyjnego.
Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego przyznanego po
zakończeniu pobierania zasiłku chorobowego ustalonego według
dotychczasowych przepisów, ustala się z uwzględnieniem
podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ustalonej według
dotychczasowych zasad.
Art. 194.
Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie pozostają w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustaw i dekretu wymienionych w art. 195, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami niniejszej ustawy.
Rozdział
3
Przepisy końcowe i uchylające
Art. 195.
Tracą moc:
art. 2 pkt. 1 lit. a) i e), art. 3, art. 4 ust. 1 pkt. 3 i ust.
6, art. 6 pkt. 1, art. 7 ust. 1, ust. 2 pkt. 3 i ust. 3, art. 9,
art. 10, art. 11, art. 12, art. 13, art. 17, art. 18, art. 19
pkt. 1 i art. 20 ustawy z dnia 27 września 1973 r. o
zaopatrzeniu emerytalnym twórców i rodzin (Dz.U. z 1983 r. Nr
31, poz. 145, z 1986 r. Nr 42, poz. 202,z 1989 r. Nr 35, poz.
190, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996
r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153),
art. 6 ust. 1 pkt. 4 i 7, ust. 2 pkt. 3, art. 15-18, art. 24,
art. 33 ust. 1-3 i art. 41 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o
ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na podstawie
umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz.U. z 1995 r. Nr 65, poz.
333 i Nr 128, poz. 617, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r.
Nr 28, poz. 153),
art. 1, 2, 3 pkt. 3, 5 i 9, ust. 2 pkt. 3 i ust. 3, art. 13-16,
art. 18-20, art. 22, art. 25, art. 26, art. 28 dekretu z dnia 4
marca 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym członków rolniczych
spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych
oraz ich rodzin (Dz.U. z 1983 r. Nr 27, poz. 135, z 1989 r. Nr
35, poz. 190, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz. 17,
z 1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153),
art. 5 pkt. 4 i 7, art. 9, art. 11 ust. 1 pkt. 3 i ust. 2, art.
12, art. 15 ust. 2 i 3, art. 16, art. 17, art. 21, art. 29, art.
31 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym
osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin
(Dz.U. z 1989 r. Nr 46, poz. 250, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z
1991 r. Nr 104, poz. 450 i Nr 110, poz. 474, z 1995 r. Nr 4, poz.
17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 i Nr 124, poz. 585, z 1997 r. Nr
28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668),
ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267, z 1984 r. Nr
52, poz. 268 i 270, z 1986 r. Nr 1, poz.1, z 1989 r. Nr 35, poz.
190 i 192, z 1990 r. Nr 10, poz. 58 i 61, Nr 36, poz. 206, Nr 66,
poz. 390 i Nr 87, poz. 506, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 80, poz.
350 i Nr 94, poz. 422, z 1992 r. Nr 21, poz. 84 i Nr 64, poz.
321, z 1994 r. Nr 74, poz. 339 i Nr 108, poz. 516, z 1995 r. Nr
4, poz.17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461, Nr 136, poz. 636 i Nr 147,
poz. 687, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 93, poz. 569 i Nr 111,
poz. 725 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756),
ustawa z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
górników i ich rodzin (Dz.U. z 1995 r. Nr 30, poz. 154, z 1997
r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 74, poz. 473),
ustawa z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników kolejowych i ich rodzin (Dz.U. Nr 23, poz. 99, z
1985 r. Nr 20, poz. 85, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1997 r. Nr
43, poz. 272 oraz z 1998 r. Nr 66, poz. 431),
art. 7 ust. 1 pkt. 4 i 7, ust. 2 pkt. 3, art. 11, art. 12 pkt. 3,
art. 17, art. 21, art. 22 , art. 24, art. 25, art. 33, art. 34,
art. 36 i art. 37 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu
społecznym duchownych (Dz.U. Nr 29, poz. 156, z 1990 r. Nr 36,
poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z
1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153),
ustawa z dnia 7 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i
rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz. 450, z 1992 r. Nr 21, poz.
84, z 1993 r. Nr 127, poz. 583 i Nr 129, poz. 602, z 1994 r. Nr
84, poz. 385, z 1995 r. Nr 4, poz.17, Nr 95, poz. 473 i Nr 138,
poz. 681, z 1996 r. Nr 87, poz. 395, Nr 100, poz. 461, Nr 136,
poz. 636 i Nr 147, poz. 687, z 1997 r. Nr 30, poz. 164, Nr 106,
poz. 676, Nr 111, poz. 725 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr
55, poz. 351),
art. 2-4 ustawy z dnia 30 czerwca 1994 r. o zmianie ustawy o
zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 84, poz. 385),
ustawa z dnia 25 października 1996 r. o waloryzacji emerytur i
rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 136, poz. 636).
Art. 196.
Ustawa wchodzi w
życie z dniem 1 stycznia 1999 r., z tym że art. 182 wchodzi w
życie z dniem 1 stycznia 2004 r.